Καλυβόπουλος, Μπάκος και Μπρίκου – Τρεις άσβεστες λαμπάδες του Έπους του 40΄

Ο Σύνδεσμος Ιστορικών Συγγραφέων και η Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών συνδιοργάνωσαν Πανηγυρική Εκδήλωση στην αίθουσα «ΜΙΧΑΗΛΑΣ ΑΒΕΡΩΦ» Ακαδημίας και Γενναδίου 8 (7ος όροφος) την Τετάρτη 19 Δεκεμβρίου 2012 και ώρα 6:30 μμ. με θέμα «ΑΝΑΦΟΡΑ ΣΤΟ ΕΠΟΣ του'40 - ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΉ ΒΟΡΕΙΟ ΗΠΕΙΡΟ». Ομιλητής-Συντονιστής της εκδήλωσης ήταν ο κ. Αγαθοκλής Παναγούλιας μέλος και των δύο προαναφερθέντων σωματείων. Μεταξύ των άλλων έγινε και βράβευση με χρυσό μετάλλιο πνευματικής αξίας α' τάξεως των εξής Βορειοηπειρωτών (αφήγηση Αγ. Παναγούλια και συνεργατών, κατά σειρά βράβευσης):

1) ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΛΥΒΟΠΟΥΛΟΣ, για την πνευματική προσφορά του με την διάσωση και διαφύλαξη πολύτιμων ιστορικών εγγράφων για τους πεσόντες του 1940 - 41,

(Ο ίδιος έχει πεθάνει και το βραβείο το παρέλαβε ο εγγονός του, που φέρει το όνομά του)

Την περίοδο του 1940 ήταν Διευθυντής του σχολείου Βουλαρατίου. Λίγες μέρες μετά την φονική μάχη που έγινε στο υπερκείμενο ύψωμα του χωριού του, στον Αγ. Αθανάσιο, ζήτησε και έλαβε από τις Ελληνικές Στρατιωτικές Αρχές κατάλογο των απωλειών της παραπάνω μάχης Λίγο αργότερα, ζήτησε και έλαβε και άλλον κατάλογο, που περιελάμβανε τις απώλειες του Σίγμα Ένα Πεδινού Χειρουργείου, που λειτούργησε στο χωριό αυτό επί 3,5 μήνες Τους καταλόγους αυτούς τους ήθελε ο δάσκαλος για στήσει ένα μνημείο στο χωριό του και να τιμήσει τους πεσόντες Ακολούθησαν χρόνια δύσκολα, τα σύνορα έκλεισαν και το όνειρο του δάσκαλου δεν πραγματοποιήθηκε. Στα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του φύλαξε τα έγγραφα αυτά μυστικά και όταν του δόθηκε εκείνη η ευκαιρία, με κίνδυνο τα φυγάδευσε στην αδελφή του, μέσω της κόρης του που ήρθε να τον δει, λίγο πριν το τέλος Τα μοναδικά αυτά έγγραφα κατέληξαν στα χέρια του γιου του Χρήστου, επίσης δάσκαλου, που έμενε στην Αθήνα, όπου τα εντόπισα εγώ (ο Αγαθ. Παναγούλιας). Έτσι γνωρίζουμε σήμερα όλα τα ονόματα των πεσόντων του Βουλιαρατίου, αλλιώς θα μιλούσαμε ακόμα για αγνώστους

2) ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΙΩΑΝΝΟΥ ΜΠΑΚΟΣ για την εθνική προσφορά του, επί σειρά ετών με την διαφύλαξη των οστών πεσόντων του 1940 - 41, και την συντήρηση του νεκροταφείου Βουλιαρατίου (Ο ίδιος έχει πεθάνει και το βραβείο παρέλαβε η εγγονή του ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΜΠΑΚΟΥ)

Σπς 28-12-1940 εγκαταστάθηκε στο χωριό του το Σίγμα Ένα Πεδινό Χειρουργείο και παρέμεινε εκεί μέχρι της 16 - 4-1941. Από τις 8-1-19-41 άρχισαν οι απώλειες (δηλ. οι θάνατοι των νοσηλευομένων στρατιωτών) του νοσοκομείου. Οι κάτοικοι τους έθαψαν στο χωράφι, που είναι σήμερα το δημοτικό Κοιμητήριο και δημιούργησαν εκεί ένα περιστασιακό κοιμητήριο. Υπήρχε μέσα σε αυτό το χωράφι και ένα εκκλησάκι, ο Άγιος Βασίλειος που το είχε κτίσει το 1910 ο πατέρας του Δ. Μπάκου. Εκεί έθαψαν τους πεσόντες μαχητές με όλες τις τιμές και όπως αρμόζει. Τοποθέτησαν ένα σταυρό με αριθμό σε κάθε έναν και κράτησαν έναν πρόχειρο κατάλογο με ονόματα, αλλά υπήρχαν και 18 κενά. Ο Δημ. Μπ. όλα τα χρόνια της ζωής του, από το 1941, μέχρι το 19-72, συντηρούσε το νεκροταφείο πεσόντων μυστικά. καθάριζε τα χορτάρια, στερέωνε τους σταυρούς και περίμενε την μέρα που θα συναντούσε τους συγγενείς των πεσόντων για να τους δείξει τον τάφο του κάθε στρατιώτη. Η ημέρα αυτή άργησε, ο Δ.Μπ. έφυγε από την ζωή. έχοντας παραδώσει τον κατάλογο στους συγγενείς του. Έπραξε αθόρυβα το δικό του χρέος Όταν ανακαινίστηκε το νεκροταφείο, η πατρίδα, λόγω ευγνωμοσύνης τοποθέτησε τα οστά του στον ίδιο χώρο, μαζί με τους πεσόντες στρατιώτες Έπρεπε και του άξιζε αυτή η τιμή.

3) ΕΡΜΙΟΝΗ MΠΡΙΓΚΟΥ, η κυρά της Σκουτάρας για την εθνική προσφορά της επί σειρά ετών διαφυλάσσοντας τα οστά των πεσόντων 1940-41 στην θέση Βάνοβα Χειμάρρας της Β.Ηπείρου. (Τα βραβείο παρέλαβε ο συγγενής της Διονύσης Κοκκαβέσης)

Παρομοιάστηκε με την Κυρά της Ρω (Δέσποινα Αχλαδιώτη) Αυτή είναι κυρά στην νιοστή, θα έλεγα, αφού ο πατέρας της όταν ήταν 10 χρονών κοριτσάκι, την έστελνε να πάει το πρωί το τσάι στους φαντάρους που ήταν μπροστά από το σπίτι τους για να ζεσταθούν το πρωί και η γιαγιά της της έλεγε «Κρύψου παιδάκι μου. σκύψε κάτω, να μην σε βρουν α οβίδες και πήγαινε εσύ που είσαι μικροσκοπική». Ο πατέρας της είχε τον πατριωτισμό να μαζέψει έξι νεκρά παλληκάρια, τα οποία έθαψε στο χωράφι, μπροστά από το σπίτι τους Και από την εποχή εκείνη μέχρι τώρα, τα παλληκάρια αυτά μένουν εκεί. ξεχασμένα από την πατρίδα, δεν βρέθηκε κανείς να πει να τα μαζέψει, ή να τους κάνει ένα τρισάγιο. Και η Ερμιόνη Πρίγκου, από τότε, τους ανάβει κεράκι, όταν οι καιροί το απαιτούν, ή πηγαίνει και λιβανίζει ή αποθέτει λίγα λουλούδια. Μας διηγήθηκε όλα αυτά τα πράγματα με πολύ συγκίνηση, εξέφρασε την αδικία που γίνεται από την πολιτεία και που είναι ξεχασμένοι και οι νεκροί, αλλά και η ίδια γιατί κανείς δεν ήλθε από τους επισήμους να της σφίξει το χέρι. Μας είπε ότι ο πατέρας της πλήρωσε για αυτό που έκανε από το καθεστώς Χότζα καθώς τον φυλάκισαν περίπου τρία χρόνια, αφού δεν ήθελε να μαρτυρήσει που είναι θαμμένοι αυτοί οι νεκροί. Έβαλε μάλιστα και μία αχλαδιά πάνω στο σημείο εκείνο που ήτανε θαμμένα οι νεκροί, για να υπάρχει ένας αποπροσανατολισμός ότι δηλ. δεν είναι δυνατόν κάτω από το δέντρο να είναι θαμμένοι άνθρωποι. Από την αχλαδιά αυτή σήμερα σώζεται μόνο το κούτσουρό της αλλά δίπλα της έχει φυτρώσει μία μυρτιά. Ζήσαμε πραγματικά συγκινητικές στιγμές έτσι όπως μας τα διηγήθηκε, με δάκρυα στα μάτια πολλές φορές η Ερμιόνη Πρίγκου. Την ευχαριστούμε, της σφίξαμε το χέρι της είπαμε να την έχει καλά ο Θεός, όσο ζει να ανάβει λιβάνι και κερί στα παλληκάρια αυτά. μέχρις στου η πατρίδα ευαρεστηθεί να τα μαζέψει σε κάποιο νεκροταφείο, αν αυτό γίνει. Και δεν ξέρω. μήπως θα πρέπει μόνοι μας να έρθουμε και ή να φτιάξουμε κάτι ή να τα πάμε σε ένα νεκροταφείο 

Πηγή: Βορειοηπειρωτικά