Άλλη μία μορφή λεηλασίας των μνημείων στην Αλβανία

Αρχαία κάστρα παραχωρούνται σε ιδιώτες και μετατρέπονται σε μπαρ και εστιατόρια
Το πολύ σημαντικό θέμα της καταστροφής των αρχαίων κάστρων στην Αλβανία, ανέδειξε με σημερινό δημοσίευμα η εφημερίδα “ΤΟ BHMA”. Είναι ένα θέμα που αφορά και τον Ελληνισμό της Βορείου Ηπείρου, αφού ένα από τα παραδείγματα της νέας πρακτικής «προστασίας και ανάδειξης», εφαρμόστηκε στο Βυζαντινό κάστρου του Λεκουρσίου των Αγίων Σαράντα, που απέκτησε μάλιστα για νέο «αφεντικό» τον ελληνικής καταγωγής βουλευτή Βαγγέλη Τάβο.

Η παραχώρηση αρχαίων κάστρων σε ιδιώτες, δεν είναι εφεύρεση της Αλβανίας. Στην Ευρώπη, επειδή οι αρχαιολογικές υπηρεσίες αδυνατούν να καλύψουν τα έξοδα της συντήρησης αρχαιολογικών κάστρων ή ερειπίων, παραχωρούνται με πολυετές ενοίκια σε επιχειρηματίας, με σκοπό την αποκατάσταση και ανάδειξη τους όπου κάθε επέμβαση όμως γίνεται με τις αυστηρές υποδείξεις της αρμόδιας αρχαιολογίας. 

Οι επιχειρηματίες καλύπτουν όλα τα έξοδα της αποκατάστασης και αξιοποιούν τουριστικά και με ψυχαγωγικά κέντρα, εντός ή εκτός του κάστρου, χωρίς να αλλοιώνεται ο χαρακτήρας του μνημείου.

Αυτό που συμβαίνει όμως με το κάστρο του Λεκουρσίου, είναι μία κάκιστη αντιγραφή αυτής της πρακτικής. Οι επεμβάσεις δεν είχαν σκοπό την ανάδειξη του μνημείου αλλά την εξυπηρέτησε των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, με «κιτς» επεμβάσεις που καμία σχέση δεν έχουν με την ταυτότητα του μνημείου. Το μόνο που απέμεινε να σου θυμίζει κάτι από την αρχαιότητα, είναι ένα κομμάτι από το ιερό εκκλησίες που φέρει βυζαντινές τοιχογραφίες, που βρίσκεται δεξιά από την είσοδο του κάστρου, ενώ στο εσωτερικό της εκκλησίας, για της ανάγκες του κέντρου, κτίστηκαν οι τουαλέτες!!!
 
Ακολουθεί το δημοσίευμα της εφημερίδας «ΤΟ ΒΗΜΑ»

Σε μπαρ και εστιατόρια κινδυνεύουν να μετατραπούν τα μεσαιωνικά κάστρα της Αλβανίας λόγω του σχεδίου της κυβέρνησης να τα παραχωρήσει σε ιδιώτες αντί ενοικίου με μακροχρόνιο μίσθωμα. Περί τα 40 μνημεία περιλαμβάνει αυτό το σχέδιο που παρουσιάσθηκε στα τέλη του Ιανουαρίου από τον επικεφαλής του Αλβανικού Ινστιτούτου Μνημείων Απόλλων Μπάτσε με την διευκρίνιση ότι η εκμίσθωση θα είναι για 100 χρόνια. Οικονομικοί είναι οι λόγοι βεβαίως, καθώς το κόστος της συντήρησής τους είναι μεγάλο και η κυβέρνηση δεν μπορεί να το αναλάβει.

Ωστόσο, η πρόταση, η οποία θα μπορούσε να εφαρμοστεί ακόμη και από τον επόμενο μήνα συνάντησε την σφοδρή αντίδραση των ιστορικών, αρχαιολόγων και αρχιτεκτόνων, οι οποίοι κατηγορούν τις αρχές ότι δεν διαφυλάττουν την πολιτιστική κληρονομιά της χώρας.
«Η καταστροφή μνημείων καταστρέφει το ιστορικό μας στίγμα και είναι ανεπανόρθωτη», σχολιάζει ο αρχαιολόγος Τζέρτζι Φρασέρι. Και μιλάει με στοιχεία καθώς δύο κάστρα που παραχωρήθηκαν στο παρελθόν σε ιδιώτες υπέστησαν μεγάλες καταστροφές. Συγκεκριμένα προ δεκαετίας είχε παραχωρηθεί προς εκμετάλλευση το κάστρο Ακρολισίτ στον επιχειρηματία Τζοβαλίν Καντέλι, ο οποίος σήμερα είναι και βουλευτής. Το κάστρο όμως υπέστη ανεπανόρθωτες καταστροφές λόγω της τοποθέτησης δεκάδων κεραιών κινητής τηλεφωνίας ενώ ο ίδιος ο Καντέλι ισχυρίζεται σήμερα ότι πρόκειται μόνο για ερειπωμένο τοίχο για τον οποίο δεν μπορεί να μιλά κανείς για κάστρο... Σε βουλευτή, τον Βαντζέλ Τάβο ανήκει και δεύτερο κάστρο, το Λίκουρς κοντά στους Αγίους Σαράντα, στο οποίο έχει προστεθεί μπαρ και εστιατόριο.
«Αν οι αρχές δεν μπορούν να ελέγξουν αυτές τις δύο συγκεκριμένες περιπτώσεις, η ερώτηση είναι, πώς θα γίνει αυτό για περισσότερα μνημεία», λέει ο πρώην διευθυντής του αρχαιολογικού πάρκου του Βουθρωτού, Αουρόν Τάρε. «Αυτή η κατάσταση κατά την οποία το κράτος αποποιείται τις ευθύνες του για την πολιτιστική κληρονομιά και μεταφέρει αυτήν την αρμοδιότητα σε χέρια ιδιωτών μαρτυρά την κατάρρευση των κρατικών θεσμών», προσθέτει.
Από την άλλη πάντως ο Απόλλων Μπάτσε υποστηρίζει ότι λεπτομερή σχέδια των μνημείων θα αναφέρουν ποια σημεία τους μπορούν να φιλοξενήσουν εμπορική δραστηριότητα και ποια πρέπει να μείνουν άθικτα. Ο σύμβουλος στο υπουργείο Πολιτισμού Εντον Ντερ, λέει εξάλλου ότι οι αντιδράσεις των αρχαιολόγων ίσως έχουν πολιτικά κίνητρα.