«Ιστορία - Λογιοσύνη: Η Ήπειρος και τα Ιωάννινα από το 1430 έως το 1913»

Α’ ΠΑΝΗΠΕΙΡΩΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΕΙΟ (και με Βορειοηπειρωτικό ενδιαφέρον)

 
Π Ρ Ο Γ Ρ Α Μ Μ Α

Πέμπτη 28 Φεβρουαρίου 2013

Εναρκτήρια Συνεδρίαση

Προεδρείο:

Γεώργιος Πλουμίδης

Κωνσταντίνος Π. Βλάχος

17.00 Προσέλευση Συνέδρων

17.30 Προσφωνήσεις

Χαιρετισμός της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου

Hλίας Θεοδωρίδης, Γ.Γ. Aποκεντρωμένης Διοίκησης Περιφέρειας

Hπείρου - Δυτ.Mακεδονίας

Aλέξανδρος Kαχριμάνης, Περιφερειάρχης Hπείρου

Φίλιππας Φίλιος, Δήμαρχος Iωαννιτών

Kωνσταντίνος Π. Bλάχος, Πρόεδρος E.H.M. - I.M.I.A.X.

NαπολέωνMάργαρης, Πρόεδρος Iδρύματος Iωσήφ & Eσθήρ Γκανή

18.00 Xαιρετισμός - Έναρξη των εργασιών του Συνεδρίου από τον Πρύτανη

του Πανεπιστημίου Iωαννίνων, Kαθηγητή Tριαντάφυλλο Aλμπάνη

18.10 Kωνσταντίνος Θ. Πέτσιος, Όψεις της φιλοσοφικής συζήτησης στις Σχολές

των Iωαννίνων κατά τη διάρκεια της Tουρκοκρατίας: οι μαρτυ-

ρίες των χειρογράφων

18.30 ΓεώργιοςΠαπαγεωργίου,Oι προξενικές Eκθέσειςως πηγή οικονομικής και

κοινωνικής Iστορίας για την πόλη των Iωαννίνων στο β΄μισό

του 19ου αιώνα

19.00 Eγκαίνια της Πινακοθήκης της E.H.M.

Ἀναστάσιος Μιχαήλ, Περιηγηματικὸν Πυκτάτιον

ἤτοι Περιήγησις τῆς Εὐρώπης...,

[Ἐν Ἀμστελοδάμῳ, 1706]

Παρασκευή 1Μαρτίου 2013

Πρωινή συνεδρίαση

Προεδρείο:

Hλίας Σκουλίδας

Άρης Yφαντής

9.00 ΓεώργιοςΝικολάου,Οικονομική και κοινωνική κατάσταση των καζάδωνΆρ-

τας και Πρέβεζας σύμφωνα με ανέκδοτα υπομνήματα του προ-

ξένου της Γαλλίας στα Ιωάννινα Eug`ene Poujade (1842-1843)

9.15 Νίκος Δ. Καράμπελας,Η κατάκτηση της Πρέβεζας από τονΜωάμεθ β΄

9.30 Αργύριος Γιαννέλος, Εκβιομηχάνιση στην Ήπειρο μετά την απελευθέρωση.

Η περίπτωση της Πάργας

9.45 Κατερίνα B. Κορρέ, Συμβολή στην ιστορία του βορηπειρωτικού ελληνισμού

κατά το β΄ μισό του 16ου αιώνα:Ματθαίος Παπαγιάννης

10.00 Γεώργιος Κουντούρης, O εκ Kράψης Iωαννίνων Ιωάσαφ οΜεγαλοπρεπής,

Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως (1556-1565)

10.15 Πάνος Τζιόβας,Οι προτάσεις του διδάκτορα τηςΝομικής Γ. Ευαγγελίδη για την

εκπαίδευση και τα λάσσα στηνΠατριαρχική ΕξαρχίαΜετσόβου,

στην πόλη και την επαρχία Ιωαννίνων

10.30 Κωνσταντίνος Γιακουμής,ΔυναμικήΚέντρου καιΠεριφέρειας: ηΠαιδεία στην

επαρχίαΔρυϊνουπόλεως καιΑργυροκάστρου από τον 16ο αιώνα

έως το 1858

10.45 Συζήτηση

11.00 - 11.15 Δι ά λ ε ι μ μ α

Προεδρείο:

Δημήτρης Aποστολόπουλος

Iοκάστη Pίζου

11.15 ΜαρίαΠαππά,Νέες χώρες και εθνική ενσωμάτωση: Το παράδειγμα των Ιωαν-

νίνων

11.30 Δημήτρης Δημητρόπουλος,Τα κατά Γ. Γαζή δεινά τουΔελβινακίου.Μια ποι-

ητική αφήγηση της ιστορίας

11.45 Δημήτριος Καλούσιος, Ηπειρωτικά Σύμμεικτα από την χειρόγραφη παρά-

δοση, ήτοι βιβλιογράφοι, αργυροχρυσοχόοι, κτίστες, έμποροι,

Eπίσκοποι…

12.00 ΣπυρίδωνΜιχαλέας,Τα προικοσύμφωνα των Ιωαννίνων ως πηγή της νεό-

τερης κοινωνικής και οικονομικής Ιστορίας

12.15 Ιωάννης Βλαχοστέργιος,Οοίκος τωνΜισιαίων.Μια διαδρομή πέντε αιώνων

12.30 Σταύρος Μαμαλούκος,Η αρχιτεκτονική της κατοικίας στην Ήπειρο από τα

μέσα του 15ου ως τις αρχές του 20ου αιώνα

12.45 Στέφανος Τσιόδουλος,Το σεράι τουΜουχτάρ πασά στονΜπαχτσέ τουΜπαρ-

δάκη στα Ιωάννινα.

13.00 Χρήστος Ζαμπακόλας,Ειδήσεις για την καθημερινή ζωή στα Ιωάννινα (β΄ μισό

17ου - α' μισό 18ου αιώνα)

13.15 Μαίρη Κωστή,Οι φωτογράφοι των Ιωαννίνων μέχρι και την απελευθέρωση

της πόλεως

13.30 Συζήτηση

Παρασκευή 1Μαρτίου 2013

Απογευματινή συνεδρίαση

Προεδρείο:

Xρήστος Σταυράκος

Kωνσταντίνος Σουέρεφ

17.00 Βαρβάρα Παπαδοπούλου, Το Κάστρο των Ιωαννίνων

17.15 ΚρυσταλλίαΜαντζανά - Κωνσταντίνος Τσόδουλος: :Ηπαρρησία μιας βυ-

ζαντινής δέσποινας τηςΗπείρου στηΜονή τουΜεγάλουΜετε-

ώρου

17.30 Αργυρώ Καραμπερίδη, 15ος αιώνας: Η εποχή της μετάβασης.Με αφορμή

το ξωκκλήσι τουΑγίουΝικολάου στηνΠαλαιογορίτσα Κόνιτσας

17.45 Ιωάννης Χουλιαράς,Μεταβυζαντινή μνημειακή ζωγραφική στο Λεκανοπέδιο

Ιωαννίνων (16ος - 17ος αι.)

18.00 Δημήτριος Γιαννούλης,Ητιμή του ΑρχαγγέλλουΜιχαήλ στην Ήπειρο από

τη Βυζαντινή περίοδο μέχρι σήμερα

18.15 Ιουλία Καππά,Ένα σπίτι πάνωστο Tείχος των Ιωαννίνων- Το σπίτι τουΠασά

Καλού

18.30 ΒιργινίαΜαυρίκα,Georges Scott: ένας Γάλλος ζωγράφος των ΒαλκανικώνΠο-

λέμων

18.45 Συζήτηση

19.00 - 19.15 Δ ι ά λ ε ι μ μ α

Προεδρείο:

Aθανάσιος Γκότοβος

Bαρβάρα Παπαδοπούλου

19.15 Κωνσταντίνος Σουέρεφ,ΚωνσταντίνοςΚαραπάνος (1840-1911) καιΔωδώνη.

Οι απαρχές της έρευνας

19.30 Γρηγόρης Μανόπουλος, Οι πρώτες ταυτίσεις και έρευνες στη Δωδώνη

κατά τον 19ο αιώνα

19.45 ΓεωργίαΠλιάκου,Ηαρχαία πόλη των Ιωαννίνων: μια νέα αρχαιολογική και

τοπογραφική προσέγγιση

20.00 ΔώραMαρκάτου,Δημόσια μνημεία για την απελευθέρωση των Iωαννίνων

και το ιδεολογικό τους πλαίσιο

20.15 ΑγγελικήΜάρου,Διαχείρηση μοναστηριακής περιουσίας:Ηπερίπτωση της

μονής Δουρούτης Ιωαννίνων (1865-1902)

20.30 Αθανάσιος Καραθανάσης,Ηπειρώτες στις παραδουνάβιες ηγεμονίες (16ος-

18ος αι.)

20.45 ΦλορίνMαρινέσκου,HMονή Σαρινδάρι του Bουκουρεστίου, μετόχι της μο-

νής των Πατέρων Ζίτσας

21.00 Κωνσταντίνος Κόμης - Βαγγέλης Τόλης:Από την Ήπειρο στοΑρχιπέλαγος.

Ηπειρώτες εγκατεστημένοι στην Ερμούπολη (1821-1912)

21.15 Συζήτηση

Σάββατο 2Μαρτίου 2013

Πρωινή συνεδρίαση

Προεδρείο:

Γεωργία Aποστολοπούλου

Nίκος Aναστασόπουλος

9.00 Βασίλειος Δήμου, Η Συμβολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην διά-

σωση και διάδοση τωνΜεγάλων και Σεπτών Παραδόσεων της

Εκκλησίας και του Γένους στηνΉπειρο κατά τα δύστηνα χρόνια

της Οθωμανοκρατίας (1430-1913)

9.15 Παναγιώτης Μιχαηλάρης, Η εκκλησιαστική πολιτική του Αλή Πασά με

βάση νέα στοιχεία του Αρχείου του

8

9.30 Χαρίτων Καρανάσιος,Μία ψυχανάλυση του Αλή Πασά στην «ατομική ανά-

λυση» του Στέφανου Ξένου (1883)

9.45 Ελένη Κουρμαντζή, Αληπασιάδες

10.00 Θεμιστοκλής Γκόγκας,Όψεις των οικονομικών της Ελληνικής Εκπαίδευσης

στα Ιωάννινα μέσα από την κίνηση των μισθών των εκπαιδευτι-

κών

10.15 ΛάμπροςΦλιτούρης,Ηπολιορκία των Ιωαννίνων (1912-1913) μέσα από τις

ανταποκρίσεις του γαλλικού Τύπου

10.30 Σπύρος Πλουμίδης, Ο αντίκτυπος της απελευθέρωσης των Ιωαννίνων

(1913) στην ελληνική κοινωνία και εθνική ιδεολογία

10.45 Συζήτηση

11.00 - 11.15 Δι ά λ ε ι μ μ α

Προεδρείο:

Γεώργιος Παπαγεωργίου

ΆνναMανδυλαρά

11.15 Παναγιώτης Τσαμάτος, Η δράση της Ηπειρωτικής Εταιρείας και του Ελλη-

νικού Στρατού στην περιοχή Αχέροντα,Φαναρίου καιΠαραμυ-

θιάς κατά τη διάρκεια τουΑπελευθερωτικούΑγώνα τηςΗπείρου

(1912-13)

11.30 ΜιχάληςΠαντούλας,Ανέκδοτο «μπουγιουρτί» του Κιουταχή για τη μάχη της

Βελτσίστας

11.45 ΙάκωβοςΜιχαηλίδης - Ηλίας Σκουλίδας, Το Οθωμανικό Αρχείο Πρωθυ-

πουργίας και το βιλαέτι Ιωαννίνων κατά την ύστερη οθωμανική

περίοδο

12.00 Νικόλαος Αναστασόπουλος, Σωματειακή οργάνωση στα Ιωάννινα κατά την

απελευθερωτική περίοδο

12.15 ΑπόστολοςΜπενάτσης,ΗαλληλενέργειαΛογοτεχνίας και Ιστορίας στηνΉπει-

ρο: Από την ιστορικότητα τουΠαΐσιου τουΜικρού ως τη μυθο-

πλασία του Θανάση Πετσάλη - Διομήδη

12.30 MaidaMassimiliano, Ιστορία και δημοτικό τραγούδι της Ηπείρου στα ποι-

ήματα του Κωστή Παλαμά

12.45 ΕλευθερίαΜαντά,Ήπειρος καιΜεγάλη Ιδέα τον 19ο αιώνα

13.00 Συζήτηση

Σάββατο 2Μαρτίου 2013

Απογευματινή συνεδρίαση

Προεδρείο:

Bασίλειος Kύρκος

Eλένη Aγγελομμάτη-Tσουγκαράκη

17.00 ΧρύσαΜαλτέζου,Προικοδοσία και οικογενειακές διενέξεις στα Γιάννενα τον

18ο αιώνα

17.15 Μάχη Αποστολοπούλου, Τα χειρόγραφα της Βήσσανης. Νεότερα στοιχεία

17.30 Βενετία Χατζοπούλου, Άγνωστη παρρησία της Ι.Μ.ΑγίουΠαντελεήμονοςΝή-

σου και οι Συντεχνίες των Ιωαννίνων

17.45 Απόστολος Γλαβίνας, Ο κληρικός Θεοφάνης Μαυρομμάτης ή Fan Noli

(6.1.1882 - † 13.3.1965)

18.00 Ελένη Κίγκα,Η συμβολή της Ηπείρου στη λεξικογραφία της εποχής του Νε-

οελληνικού Διαφωτισμού (18ος - 19ος αι.)

18.15 Κώστας Οικονόμου, Τοπωνυμικοί περίπατοι στις όχθες της λίμνης των

Ιωαννίνων

18.30 ΑπόστολοςΠαπαϊωάννου,Κοινωνική συγκρότηση, εθνικές διεκδικήσεις και

ιστορική συγκυρία τις παραμονές της απελευθέρωσης των

Ιωαννίνων: Η Εφημερίδα «Αγών»

18.45 Συζήτηση

19.00 - 19.15 Δι ά λ ε ι μ μ α

Προεδρείο:

Kωνσταντίνος Θ. Πέτσιος

Xαρίτωνας Kαρανάσιος

19.15 Ελένη Αγγελομμάτη - Τσουγκαράκη,Η ανέκδοτη αλληλογραφία του Γιαν-

νιώτη λογίου ΛάμπρουΦωτιάδη (1752-1805) πηγή για τον βίο

και το έργο του

19.30 Γεώργιος Παναγόπουλος,Ο Ευγένιος Βούλγαρης και η διδασκαλία της θε-

ολογικής επιστήμης στα Ιωάννινα κατά τα μέσα του 18ου αι

19.45 Αρχιμ., Δημήτριος Αργυρός,ΗΕκκλησιαστική Εκπαίδευση κατά το β΄ ήμι-

συ του 19ου αιώνος και η ίδρυση της Σχολής Βελλάς

10

20.00 ΜάρθαΠαπαδοπούλου,Οι Κανονισμοί της Ζωσιμαίας Σχολής (1843, 1878,

1892, 1896, 1897) και η δυναμική τους παρέμβαση στις εκπαι-

δευτικές, διοικητικές και κοινωνικές δομές

20.15 ΠαναγιώτηςΠαπακωνσταντίνου,ΤοΑ΄ Εκπαιδευτικό Συνέδριο «των ενΗπεί-

ρω διδασκάλων του έτους 1875» στα Ιωάννινα

20.30 Άννα Μανδυλαρά, «Γλέπαμαν την παρέλαση του στρατού μας με λαχτάρα».

Ηαπελευθέρωση των Ιωαννίνωνως γιορτή του ελληνικού εθνι-

κού κράτους

20.45 Συζήτηση

21.30 Δείπνο των Συνέδρων στο εστιατόριο «ΦρόντζουΠολιτεία» (Λόφος E.H.M.)

Kυριακή 3Mαρτίου 2013

Ακροτελεύτια συνεδρίαση

Προεδρείο:

XρύσαMαλτέζου

Aπόστολος Γλαβίνας

10.30 Michael Grunbart, Leaders in captivity - new patterns in late Byzantine

politics

10.45 Χρήστος Σταυράκος,Τα μνημεία της ευρύτερης περιοχής των Ιωαννίνωνως

ιστορική πηγή κατά τους πρώτους αιώνες τηςΟθωμανοκρατίας

11.00 Γεωργία Αποστολοπούλου, Το Μαντείο της Δωδώνης στη φιλοσοφική ερ-

μηνεία του Hegel

11.15 Δημήτριος Τριανταφυλλόπουλος,Σκλαβιά και αντίσταση στην τουρκοκρα-

τούμενη Ήπειρο. Η μαρτυρία της τέχνης της

11.30 Αθανάσιος Γκότοβος,Παιδεία και ταυτότητες: τα πολυεθνικά Γιάννενα τηςΟθω-

μανικής εποχής

11.45 Γεώργιος Πλουμίδης,Ήπειρος και Bενετία

12.00 Βασίλειος Κύρκος, Η διδασκαλία του Βούλγαρη στηΜαρουτσαία Σχολή

12.15 ΚώσταςΠ. Βλάχος,Παραβατική συμπεριφορά και έλεγχος μαθητών της Ζω-

σιμαίας Σχολής κατά τα τέλη του 19ου - αρχές 20ου αι.

12.30 Συζήτηση

12.45 Γεώργιος Παπαγεωργίου - Kωνσταντίνος Θ. Πέτσιος:

Συμπεράσματα - Απολογισμός των εργασιών του Συνεδρίου