ΠΑΤΡΙΩΤΙΣΜΟΣ Η ΑΝΑΧΡΟΝΙΚΟΣ ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ

Του ΚΩΣΤΑ ΜΠΑΡΚΑ
Έλληνα Βουλευτή στην Αλβανική Βουλή.

(Ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο του βουλευτή Κώστα Μπάρκα δημοσιεύτηκε στην Αλβανική εφημερίδα  PANORAMA στις  16.03.2012.  Καυτηριάζει για μία άλλη φορά τον αυξανόμενο εθνικισμό στην Αλβανία, θεωρεί τη δράση της “Aleanca Kuqezi”/Ερυθρόμορφης Συμμαχίας σαν ξεπερασμένο και επικίνδυνο εθνικισμό που έχει στόχο μόνο την εξουσία, θεωρεί το Σπαχίου υπεύθυνο για τα τελευταία εθνικιστικά κρούσματα στα Σκόπια, και εκφράζει μια ενδιαφέρουσα άποψη γιατί η ΑΚ δεν δημοσιεύει το πρόγραμμα της. Δείτε επίσης τι λέει για την καταδίκη του Ναούμ Ντίσου)

Ο εθνικισμός  έχει μετατραπεί και συνεχίζει να αποτελεί στέγη πολλών δημόσιων προσώπων, παρουσιάζοντας ταυτόχρονα έναν δημόσιο κίνδυνο. Πιο επικίνδυνοι έχουν γίνει οι πολιτικοί, οι οποίοι, επειδή στερούνται σημαντικών πολιτικών θέσεων, απαιτούν να γίνουν σημαντικοι μέσω του εθνικισμού. 

Είναι πιο επικίνδυνοι διότι, λόγω αξιώματος, ο εθνικισμός τους εκτείνεται ως ομόκεντροι κύκλοι σε διάφορα κοινωνικά στρώματα και ομάδες. Πάντοτε, όταν δημιουργείται μια δυσαρέσκεια, ή όταν δημιουργείται ένα κοινωνικό κενό, δίνει το παρόν του ο εθνικιστής. Το είδαμε το φαινόμενο όλα τα 20 τελευταία χρόνια. Εξελίσσεται και τους τελευταίους μήνες, με την εμφάνιση στα κοινά δρώμενα της Ερυθρόμαυρης Συμμαχίας και των πολιτικών της επιδιώξεων. Συχνά ο εθνικισμός δεν προβάλλει ανοιχτά. Καλύπτεται ή κάνει πως κρύβεται πίσω από τον πατριωτισμό.  

Ο Κρεσνίκ Σπαχίου και η Ερυθρόμαυρη Συμμαχία (ΕΣ) δηλώνουν πλέον ανοιχτά ότι ζητούν μοιράδι στην εξουσία πουλώντας πατριωτικό εθνικισμό. Αλλά γιατί δεν ανακοινώνεται το πρόγραμμα αυτού του λεγόμενου κόμματος;

Ένας λόγος είναι ο φόβος  ότι η ανακοίνωσή του αποκαλύπτει εκείνο που μέχρι τώρα προσπαθεί να κρύψει: -το γεγονός ότι η πολιτική δραστηριότητα της ΕΣ, στην ουσία ο πατριωτικός εθνικισμός της,  θα επιβεβαιώσει στην πράξη τον κίνδυνο του εθνικισμού, που προτείνει στους αλβανούς, την Αλβανία και στην περιοχή.   Και αυτό δεν συνδέεται απλώς με την 20-χρονη επένδυση της Αλβανίας ως προς το καθεστώς του παράγοντα σταθερότητας στην περιοχή. Αλλά με το γεγονός ότι ο εθνικισμός που προτείνει στους Αλβανούς και την περιοχή η ΕΣ, δεν έχει τίποτε κοινό με το σύγχρονο όραμα ευρωπαϊκής ένταξης, όπου ο πατριωτισμός  εκδηλώνεται στη διαδικασία παγκοσμιοποίησης, ως άνοδο της ευημερίας, χωρίς την άρνηση, αλλά την ενίσχυση και προβολή  της εθνικής , πολιτιστικής και θρησκευτικής ταυτότητας του κάθε έθνους. Η διατήρηση, καλλιέργεια και προβολή  αυτής της ταυτότητας προϋποθέτει σοβαρές προσπάθειες και συλλογική επένδυση για την αντιμετώπιση των ανταγωνιστικών και αφομοιωτικών προκλήσεων.  Η απόκλιση από την σύγχρονη αυτή ευρωπαϊκή πραγματικότητα, με τα σχέδια εθνικισμού που προτείνει ο Σπαχίου, οδηγεί σε περασμένες εποχές, αυτοαπομόνωση, συντηρητισμό και οπισθοδρόμηση. Φέρει μόνο ένα όνομα: πανωλεθρία του σύγχρονου πατριωτισμού  στο όνομα τα αρχαϊκού εθνικισμού

Ο εθνικισμός που προτείνει η ΕΣ δεν έχει καμιά σχέση ούτε με τον πατριωτισμό του πολίτη ή τον συνταγματικό πατριωτισμό, που κυρίεψε την ανθρωπότητα μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι ευρωπαίοι πολίτες της μεταπολεμικής περιόδου, όχι μόνο δοκίμασαν αλλά κατάλαβαν την ματαιότητα και τους κινδύνους από τις στρατιωτικές και πολεμικές περιπέτειες. Επένδυσαν και καταπιάστηκαν  πίσω από την ποιότητα ζωής, το κράτος δικαίου, δημοκρατίας, των κοινωνικών, εθνικών, πολιτιστικών, θρησκευτικών και οικονομικών δικαιωμάτων του ατόμου και του συνόλου, εκείνου που ο Çaberman χαρακτηρίζει πατριωτισμό του πολίτη  ή του Συντάγματος. Γι΄ αυτό και η μεταπολεμική περίοδος θεωρήθηκε και θεωρείται ο αιώνας, ή η εποχή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.  Ένα πολυδιάστατο και πολυλειτουργικό νομικό πλαίσιο από κοινού με αντίστοιχα ιδρύματα τέθηκαν στην υπηρεσία αυτών των αρχών. Η σύγχρονη Ευρώπη κτίζετε βάση αυτών γι΄ αυτό και τα θεμέλιά της υπήρξαν γερά και η ειρήνη σταθερή και μακροπρόθεσμη.

Αλλά ο Σπαχίου, κατά περίεργο, αλλά και όχι, τρόπο, εκτροχιάστηκε από τον σύγχρονο αυτό πατριωτισμό. Ως de facto πρόεδρος  του Ανωτάτου Συμβουλίου  Δικαιοσύνης  της Αλβανίας, θα μπορούσε να συμβάλει ώστε η Δικαιοσύνη να ήταν αποτελεσματική,  βασικός προστάτης και εγγυητής της ισότητας των πολιτών ενόψει του νόμου. Εγγυητής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Μια τέτοια συνεισφορά είναι σίγουρο ότι θα αποτελούσε, ειδικά για την Αλβανία,  το πατριωτικό έργο του αιώνα. 

Αλλά δυστυχώς, ο Σπαχίου  συνέβαλε  ώστε η Αλβανική Δικαιοσύνη να μετατραπεί στον πιο «υπολειτουργικό»  κρίκο του κράτους και της κοινωνίας. Αξιοποίησε την Δικαιοσύνη για να εμπνεύσει, πραγματοποιήσει και εφαρμόσει τον δικό του αναχρονικό πατριωτισμό.   Υπενθυμίζουμε ότι εκείνος, από αυτή την υψηλή κρατική θέση ηγήθηκε της εκστρατείας κατά της απογραφής με το λήμμα για την εθνικότητα και το θρήσκευμα, τις αρχές της οποίας είχε  συνηγορήσει η Ευρώπη που προσδοκούμε και είχε επίσης η ίδια χρηματοδοτήσει.

Αυτός ο υψηλός κρατικός λειτουργός καταχράστηκε το αξίωμά του για να επαναφέρει  το καθεστώς  της κομμουνιστικής δικτατορίας σε σχέση με την άρση του δικαιώματος τήρησης και εκδήλωσης της εθνικής, πολιτιστικής και θρησκευτικής ταυτότητας  από τα μέλη των εθνικών μειονοτήτων  στην Αλβανία.  Στην ουσία μέσω του κρατικού θεσμού του οποίου προέδρευε και του όχλου  του οποίου ηγούνταν και ηγείται, ο Σπαχίου, επιδιώκει να συντηρήσει  την συμπεριφορά του κομμουνιστικού καθεστώτος όσον αφορά την υπαγόρευση της αυτολογοκρισίας  στα μέλη των εθνικών μειονοτήτων να παραιτηθούν της δικής τους εθνο-πολιτιστικής και θρησκευτικής ταυτότητας στο όνομα  της ενοποιημένης ιδεολογικής ταυτότητας του νέου Αλβανού ανθρώπου.    

 Ο εθνικιστικός πατριωτισμός  του Σπαχίου είναι σιαμαίος αδελφός με τον εθνικισμός της περιόδου των Βαλκανικών Πολέμων. Τότε, στις συνθήκες απελευθέρωσης  των βαλκανικών λαών από την Οθωμανική Αυτοκρατορία και  προσπαθειών απαλλαγής από τις επιδιώξεις των Μεγάλων Δυνάμεων  της εποχής για  ζώνες πολιτικής, οικονομικής και γεωστρατηγικής επιρροής, ο εθνικισμός μετατράπηκε σε κινητήρια δύναμη για την ίδρυση των κρατών –εθνών και στη Βαλκανική. Από την άλλη πλευρά, έγινε η αιτία αντιπαράθεσης μεταξύ των νέων κρατών με ανταγωνιστικά συμφέροντα και στόχους. Δεν θα πρέπει επίσης να λησμονήσουμε ότι οι εξελίξεις αυτές και η Γενική Ευρωπαϊκή κρίση της εποχής αποτέλεσαν το κατάλληλο έδαφος της σπίθας που πυρπόλησε τις δύο παγκόσμιες πολεμικές αναμετρήσεις.

Παρομοίως και ο εθνικισμός του Σπαχίου. Εκδηλώνεται (και δυστυχώς βρίσκει έδαφος), όχι ως αντίκρισμα των αξιών του αλβανικού έθνους και  αντιπαραβολής αυτών σε βαλκανικό και ευρωπαϊκό πλαίσιο.  Αναζητάει τον  εθνικό αυτοπροσδιορισμό  των Αλβανών ως προϊόν αντιπαράθεσης και πρόκλησης με τους γείτονες, λαοί οι οποίοι,  συχνά έχουν στιγματιστεί και προσβληθεί από τον Σπαχίου και  τη Συμμαχία του.

Δεν μπορεί να μη μπουν παράλληλες  ανάμεσα στα πρόσφατα  εθνικιστικά επεισόδια  στο Κοσσυφοπέδιο, στο Πρέσεβο, στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και τις επισκέψεις εκεί, τις ομιλίες και εμπνεύσεις του Σπαχίου Πρόκειται για εθνικιστικές αναμοχλεύσεις, οι οποίες εφόσον συνεχιστούν και κλιμακωθούν, θα αντιστραφούν  σε μπούμερανγκ κατά των ίδιων των προσδοκιών των Αλβανών γενικώς.  Δεν είναι περιττό να πούμε  ότι  στην ιστορία της Βαλκανικής υπήρξαν  αρκετοί  πυρπολητές. Τώρα ήρθε καιρός των πυροσβεστών. Η εκστρατεία καταστροφής των πυρομαχικών και στρατιωτικών εξοπλισμών σε διάφορα σημεία της Βαλκανικής, ανεπτυγμένων εδώ από τα κομμουνιστικά δικτατορικά καθεστώτα,  απαιτούν συμπλήρωση με τον αφοπλισμό των δομών αντιπαράθεσης και εθνικισμού που κατοικούν σε μυαλά , όπως του Σπαχίου.  Με το μπαρούτι που αδειάζουμε από τις στρατιωτικές αποθήκες αυτοί θέλουν να ανάψουν τα εθνικιστικά πάθη.  

Ο Σπαχίου είχε όλο το χρόνο στη διάθεσή του ώστε εντός της θητείας του επικεφαλής του Ανωτάτου Συμβουλίου Δικαιοσύνης, να αξιοποιούσε την Δικαιοσύνη για την καταπολέμηση εκείνων των προβλημάτων , που μας επισύρει την προσοχή η Ευρώπη. Αντί αυτού ο Σπαχίου υποκίνησε τα πάθη κοντόφθαλμων δικαστών για την καταδίκη εκπροσώπων των εθνικών μειονοτήτων. Η ποινή του Ναούμ Ντισιο στην Κορυτσά δεν αποτελεί καταδίκη ενός  κακοποιού ή παραβάτη του νόμου. Η τιμωρία του αποτελεί πρόκληση των σχέσεων με την Ελλάδα.  
Από την άλλη πλευρά ο εθνικισμός του Σπαχίου, σε ό, τι αφορά την εσωτερική κοινωνική συνοχή, αντιτίθεται στις αρχές του εθνικισμού  της αρχής του προηγούμενου αιώνα.  Είναι γνωστό ότι ο εθνικισμός χρησίμευσε τότε ως μέσο για την κατεδάφιση των τοιχωμάτων  αντιπαράθεσης μεταξύ των μικρών τοπικών κοινωνιών μιας χώρας σε όφελος δημιουργίας  μιας ανεχτικής κοινωνίας με βασικό εγχείρημα την ευρύτερη εθνική ενότητα.  Η ΕΣ και ο Σπαχίου, ανεξαρτήτως που διαδηλώνουν στους δρόμους με την εθνική σημαία ισχυριζόμενοι την ενότητα που συμβολίζει η σημαία, στην ουσία, εφόσον  υποκινούν διεθνικές και διαθρησκευτικές αντιπαραθέσεις, κάνουν το αντίθετο. Και δεν έχω εδώ υπόψη μου την αντιμετώπιση της εθνικής ελληνικής μειονότητας, -ως όμηρο στις προκλήσεις κατά της Ελλάδας . Θέλω να αναπτύξω την υπόθεση σε ένα ειδικότερο πρίσμα. Ο Σπαχίου, εξ’ ονόματος  της ενεργούς διαφθοράς  στη Δικαιοσύνη, όχι μόνο συνέβαλε  στην παράλυση  του συστήματος, αλλά επέτρεψε να φθάσει τα ξεφτιλισμένα επίπεδα του Κανόνα του Λεκ Ντουγκαγκίνι , - ο καθένας να πάρει τη δικαιοσύνη στα  χέρια του. Υπό το συγκεκριμένο σκεπτικό, η Δικαιοσύνη μετατράπηκε σε αιτία  για μια χαώδη αντιπαράθεση ανάμεσα στο δίκαιο και το άδικο,  στην ισχύ και το δίκιο, στην εξουσία και τη ισοτιμία ενόψει του νόμου.     

Και από κοινού με άλλους λόγους η αλβανική κοινωνία  οδηγείται σε μια συλλογική αντιπαράθεση από την οικογένεια μέχρι τις υψηλές κρατικές δομές. Οι πρόσφατες δηλώσεις του Σπαχίου στο Δυρράχιο αποδεικνύουν ότι είναι έτοιμος  να φέρει  και νέο βαρύ πλήγμα στην δημοκρατία και στην εκλογική ακεραιότητα στη χώρα, να φέρει, λοιπόν αποσταθεροποίηση.   

Που όμως θα πρέπει να αναζητήσουμε την ουσία  του εθνικισμού του Σπαχίου;  Στην υπηρεσία της λογικής για να  γίνει μέρος της πολιτικής εξουσίας, ο εθνικισμός του  μετατρέπεται από συναινετικός σε πολιτικός και αντιπαραθετικός.  Υλοποιείται η γνωστή ρήση ότι η τελευταία στέγη των απατεώνων είναι ο εθνικισμός. Απαιτεί να αξιοποιήσει την κοινωνική δυσαρέσκεια σε όφελος του εθνικιστικού ολισθήματος .

Διαφαίνεται αυτό ξεκάθαρα και στο γεγονός ότι ενώ  αποτελεί δραστήριο τμήμα του σκοπού και της στρατηγικής της αντιπολίτευσης για να πάρει την κυβέρνηση, ενώ αποτελεί τα πιο εμφανή μέσα που έχει επιλέξει η αντιπολίτευση προς το σκοπό αυτό, η ΕΣ δηλώνει ότι είναι κόμμα της δεξιάς.  Δεν θέλει απλώς να επωφεληθεί καταχρώντας την γνωστή θέση ότι τα δεξιά κόμματα είναι περισσότερο εθνικά. Αλλά  χρησιμοποιεί τη θέση αυτή ως άλλοθι  με σκοπό την αποσπάση όσο περισσότερων «πατριωτικών» ψήφων από τη δεξιά  για  να τις δωρίσει αριστερά.  (Όπως λόγου χάρη το ΣΚ εκμεταλλεύεται τον πόνο των πρώην φυλακισθέντων, τους οποίους σκοπίμως αποκαλεί φυλακισθέντες και όχι πρώην φυλακισθέντες.)

Ποιος είναι όμως ο πραγματικός κίνδυνος του εθνικισμού της ΕΣ; Θα επιδιώξουμε να κάνουμε μια  σύντομη ανάλυση  της πρόσφατης δήλωσης του αμερικανού πρέσβη στα Τίρανα Αρβίζου.  «…. Ο καθένας στην Αλβανία, είπε, … να γνωρίζει τη σημασία της σταθερότητας στην περιοχή… και το ότι η Αλβανία αντιμετωπίζεται ως συμβάλλον παράγοντας σ΄ αυτή…»

     Δεν πρέπει να λησμονούμε  ότι η περιοχή των Βαλκανίων βρίσκεται σε  περίπλοκη μεταβατική φάση, με εύθραυστες ισορροπίες και αιχμηρές διενέξεις. Από την άλλη πλευρά, οι γεωστρατηγικές αξίες της χερσονήσου ανέρχονται, ειδικά λόγω του ότι αποτελεί τον κρίκο μεταφοράς ενέργειας από την Κεντρική Ασία στην Ευρώπη. Και οι αποφάσεις λαμβάνονται τώρα. Η θέση αυτή κάνει επίσης ευδιάκριτα τα συμφέροντα και ενδιαφέροντα των ισχυρών για την περιοχή.  Στις καταστάσεις αυτές, η Αλβανία, για να γίνει μέρος και εταίρος αυτής της γεωστρατηγικής σημασίας και να επωφεληθεί απ΄ αυτή, θα πρέπει να χαρακτηρίζεται η ίδια από σταθερότητα και να συμβάλλει γι΄αυτή στην ευρύτερη περιοχή. Ο αναχρονικός εθνικισμός του Σπαχίου μας εξοστρακίζει από τις διαδικασίες αυτές και μας μεταφέρει έναν αιώνα πίσω.

 Δεν έχει σημασία αν τα «ανδραγαθήματα» του Σπαχίου και των άλλων σπαχήδων τα καταδικάζουμε ή όχι στο μέλλον. Σημασία έχει να απομονώσουμε τις επιζήμιες εθνικιστές αυτές τάσεις, οι οποίες διαφορετικά για άλλη μια φορά στην ιστορία  θα μας αφήσουν έξω από την μνήμη του πολιτισμένου κόσμου, εκτός των παγκοσμιοποιημένων συμφερόντων, τα οποία πρέπει να δείξουμε την πρέπουσα ικανότητα για να στραφούν και σε όφελός μας.         

Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να χάσουμε το τραίνο προς την Ευρώπη. Ο Σπαχίου και η συμμαχία του είναι αχρείαστο ξεστράτισμα.