Η καχυποψία η ανασφάλεια και η υπεροψία στις ελληνοαλβανικές σχέσεις

Η Ελλάδα και οι Αλβανοί γείτονές της

To πλαίσιο και οι όροι μιας συνολικής στρατηγικής συνεργασίας με τον αλβανικό παράγοντα

Αλέξανδρος Μαλλιάς
Ο εορτασμος των 100 χρονων απο την ιδρυση του ανεξαρτητου καρτους της Αλβανιας βρισκει τις πολιτικες σχεσεις της Ελλαδος με την γειτονικη μας σε κατασταση ακινησιας και τολμω να ισχυρισθω αποτελματωσης.Χαρακτηριζονται απο στατικοτητα και ελλειψη θετικης ενεργειας. Οι πολιτικες επαφες μεταξυ των δυο χωρων ειναι περιορισμενες.Γινονται συνηθως στο περιθωριο καποιας διεθνους συναντησης .

Ουδεποτε στο παρελθον-με εξαιρεση το ’’πετρινο’’ εικοσαμηνο Ιουλιου 1993-Μαρτιου 1995- ειχαμε τετοια ελλειψη επαφων,επισκεψεων, δομημενου διαλογου και διμερων διαβουλευσεων σε πολιτικο επιπεδο.

Και ας μην ξεχναμε οτι με την αποφαση της συναντησης κορυφης του ΝΑΤΟ στο Βουκουρεστι,πριν τρια χρονια, η Ελλαδα και η Αλβανια ειναι συμμαχοι .

Η Αθηνα ,ηδη απο το 2010 ,ειχε επιλεξει να υποβαμισει τις διμερεις επαφες και διαβουλευσεις με τα Τιρανα στο επιπεδο του υπηρεσιακου Γενικου Γραμματεα. Οι υπηρεσιακες διαβουλευσεις και επαφες στο επιπεδο αυτο ειναι συνηθισμενες στις σχεσεις για παραδειγμα μεταξυ των κρατων της Ευρωπαικης Ενωσης . Οι υπουργοι της Ε.Ε. συναντιωνται τακτικα .Σχεδον καθε εβδομαδα.Στα Βαλκανια ,ομως, μονο σαν ελλειψη ενδιαφεροντος η δυσθυμιας μπορουν να χαρακτηρισθουν.Δινουν μεν το στιγμα των προθεσεων και διαθεσεων ,χωρις ομως να δρομολογουν λυσεις. Δεν μπορουν να δωσουν διεξοδο,να προκαλεσουν απεμπλοκη. Ιδιως οταν οι εκκρεμοτητες απαιτουν πολιτικη ευθυνη και αποφαση.

Η Ελληνικη πλευρα εκτιμα οτι με τον τροπο αυτο αντιδρα στην υπαναχωρηση της Αλβανιας απο την κυρωση της Συμφωνιας για την Οριοθετηση της Υφαλοκρηπιδας και των Θαλασσιων Ζωνων και σε ενοχλητικες εκδηλωσεις οργανωμενων πλεον πολιτικων παραταξεων που σχετιζονται με τους λεγομενους Τσαμηδες.Επισης ,σε σχεση με την Ελληνικη Εθνικη Μειονοτητα.

Στην πραγματικοτητα ,η απουσια ολοκληρωμενου σχεδιου με αρχη,μεση και τελος με την πραγματικη εμπλοκη της ελληνικης κυβερνησης στην αναζητηση διεξοδου και λυσεων σε πολιτικο επιπεδο ,οπου τουτο ειναι εφικτο ,δεν ειναι κατι που ανησυχει η προβληματιζει την Αλβανια.

Γιατι ;H απαντηση ειναι απλη:Διοτι Αλβανικη πλευρα -τοσο η κυβερνηση του πρωθυπουργου Σαλι Μπερισα οσο και η αντιπολιτευση του σοσιαλιστη Εντι Ραμα -θεωρουν με τη σειρα τους οτι η σημερινη Ελλαδα ειναι αδυναμη και αμηχανη καθως ,κατα τα Τιρανα, δεν εχει την βουληση ,ενδεχομενως δε και τη δυνατοτητα ,να συζητησει και να προχωρησει στην αντιμετωπιση ορισμενων θεματων.

Μεχρι πολυ προσφατα ,ισως ακομη και σημερα, η Ελλαδα αντιμετωπιζε την Αλβανια και τους Αλβανους με αντιφατικα αισθηματα φοβιας και υπεροψιας. Η Αλβανια ,κυριως δε το πολιτικο και δημοσιογραφικο κατεστημενο των Τιρανων,αντιμετωπιζε την Ελλαδα με φοβο,καχυποψια και ανασφαλεια. Τα τελευταια τρια χρονια προστεθηκε και η υπεροψια.

Η Αθηνα διερωταται εαν τα Τιρανα εχουν πραγματι μια φανερη ατζεντα σε βαρος της Ελλαδος ( Τσαμηδες) και τα Τιρανα ανησυχουν ακομη-δυστυχως- κατα ποσο η Ελλαδα εχει κρυφη ατζεντα.Ετσι αλλωστε ερμηνευουν και την διατηρηση απο την Αθηνα της ασαφειας σε σχεση με την ισχυ των νομικων συνεπειων του λεγομενου εμπολεμου.

Στην πραγματικοτητα, στις σχεσεις μας δεν επικρατει η λογικη .Επικρατει η λογικη των δημοσιων δηλωσεων και των παρερμηνειων.Επικρατει ενας αναχρονισμος.

Η ειδικοτητα που αμεσα απαιτειται για την ακριβη διαγνωση των σχεσεων των δυο χωρων ειναι αυτη του ψυχαναλυτη και οχι αυτη του διπλωματη. Χωρις αυτο να σημαινει οτι η διπλωματια δεν ειναι επισης μια κατ’αξοχην ασκηση ψυχολογιας.

Δεν πρεπει επισης να υποτιμηθει η σημασια και η εμβελεια επεμβασεων και παρεμβασεων στις σχεσεις των Αθηνων με τον αλβανικο παραγοντα τριτων χωρων οπως της Σερβιας,της Τουρκιας και της Ιταλιας. Αφανως και εμφανως.

Εχω την εντυπωση οτι τοσο τα Τιρανα οσο και η Αθηνα ’’βολευονται’’ μαλλον απο τη σημερινη κατασταση. Στην Αθηνα η πολιτικη μας παρεμβαση αρχιζει και τελειωνει με τις δηλωσεις του ταλαντουχου εκπροσωπου του Υπουργειου Εξωτερικων. Στην πραγματικοτητα, η παραταση της σημερινης καταστασης δεν εξυπηρετει τα συμφεροντα της Ελλαδος ,ενω αποδυναμωνει συνεχως και τον γενικοτερο ρολο που φιλοδοξει ηη μαλλον που φιλοδοξουσε να παιξει.

Στα Τιρανα, ακουω ολοενα και συχνοτερα δηλωσεις αμφισημες ,επισημες και ημιεπισημες ,που δεν οδηγουν καπου και δεν προκειται να αποφερουν κατι το θετικο.

Νομιζω επισης οτι ο Αντιπροεδρος της Κυβερνησης και Υπουργος Εξωτερικων Εντμοντ Χατζιναστο ,που θεωρητικα ανηκει στη λεγομενη συγχρονη γενια πολιτικων ,θα επρεπε να αποφυγει να μιλησει τοσο απαξιωτικα και περιφρονητικα για την ετοιμοτητα να δεχθει ’’ ελληνες μεταναστες στην Αλβανια’’.

Αν μη τι αλλο διοτι με την αποστροφη του αυτη εμοιαζε να δικαιολογει οσους στην Ελλαδα,πριν απο μια εικοσαετια,φερθηκαν απαξιωτικα στς χιλιαδες Αλβανων μεταναστων που διεσχιζαν πεζη τα συνορα προκειμενου να επιβιωσουν .

Η στασιμοτητα που επικρατει σημερα στις σχεσεις της Ελλαδας με την Αλβανια ,σε συνδυασμο με την εκκρεμοτητα της αναγνωρισης της Δημοκρατιας του Κοσοβου , μπορουν να αποτελεσουν τη ραχοκοκαλια μιας συνολικης πολιτικης μας στις σχεσεις με τους αλβανους γειτονες ;

Γιατι αν παραμεινουμε απλα στη διαγνωση και παθητικη παρατηρηση της καταστασης δεν βλεπω τη δυνατοτητα να βγουμε ,στο ορατο μελλον, απο τα χαρακωματα.

Πριν απο ενα χρονο περιπου ,ειχα την ευκαιρια να παρουσιασω στο Υπουργειο Εξωτερικων μια συνολικη προταση-πλαισιο για τη διευθετηση των εκκρεμοτητων της Ελλαδας με την Αλβανια ,το Κοσοβο και την πρωην Γιουγκοσλαβικη Δημοκρατια της Μακεδονιας.Στο διαστημα που εχει μεσολαβησει ,ανεπτυξα τις σκεψεις μου με συνεντευξεις στις εφημεριδες Ουτρινσκι Βεσνικ των Σκοπιων,Κοχα Ντιτορε του Κοσοβου και Γκαζετα Σκιπιταρε των Τιρανων.

Συζητησα επισης με Αλβανους ηγετες,πολιτικους ,δημοσιογραφους και εκπροσωπους της κοινωνιας των πολιτων τα ονοματα των οποιων σκοπιμως παραλειπω.

Η αντιδραση τους ηταν κατ’αρχην θετικη, αν και καποιοι θεωρησαν την διαδικασια περιπλοκη .Σχετικο αρθρο δημοσιευθηκε και στο περιοδικο “Αμυνα και Διπλωματια” (Δεκ.2011).

Καταγραφω τρεις αναγκαίες αρχές ταυτοχρονα δε και προτεραιοτητες για την ελληνική πολιτική :

- Πρώτον, να διευθετηθούν οριστικα οι εκκρεμότητες με την Αλβανία στο πλαίσιο μιας διαδικασίας αναγνώρισης του Κοσόβου.

- Δεύτερον, να χαραχθεί μια ολιστικη προσεγγιση της Ελλάδας με τους Αλβανούς στις τρεις γειτονικές μας χώρες (την Αλβανία, την ΠΓΔΜ και το Κόσοβο).

- Τρίτον, η Ελλάδα να εξασφαλίσει, μέσω αυτής της διαδικασίας, ικανοποιητική λύση στα θέματα που την ενδιαφέρουν και την απασχολούν.

Το σημαντικοτερο χαρτι που εχει σημερα η Ελλαδα στα χερια της,οχι ομως επ’απειρον, ειναι η αναγνώριση της Δημοκρατιας του Κοσόβου από την Ελλάδα. Προϋποθέτει την έναρξη ενός πολιτικού διαλόγου, μιας διαδικασίας μέσα από την οποία η Ελλάδα θα επιδιωξει να εξασφαλίσει τα δικά της συμφέροντα. Η προτεινόμενη πλατφόρμα περιλαμβάνει και τα ακόλουθα :

• έναρξη πολιτικού διαλόγου μεταξύ Αθηνών και Πρίστινας με στόχο την εκπόνηση αμοιβαία αποδεκτού κειμένου το οποίο θα έχει τη μορφή Συμφωνίας ή Σύμφωνου. Στη συνέχεια, θα υποβληθεί προς κύρωση στην Βουλή των Ελλήνων και την αντίστοιχη Βουλή του Κοσόβου.

• Εξασφάλιση των συμφερόντων της Ελλάδος σε σχέση με το σύνολο του αλβανικού παράγοντα στις γειτονικές με την Ελλάδα χώρες ( Αλβανία, ΠΓΔΜ και Κόσοβο).

• Εγκατάλειψη στη πραξη και οχι στα λογια από την Αλβανία και ορισμενες αλβανικες ομαδες και οργανωσεις ενοχλητικών για την Ελλάδα ζητημάτων που τίθενται μάλιστα με ασυνήθιστη ένταση και τροφοδοτούν, αρνητικά, την κοινή γνώμη.

• Αλλαγή στάσης των αλβανικών ΜΜΕ και της ρητορικής ορισμενων Αλβανών πολιτικών κατά της Ελλάδος.

• Ζητηματα που αφορουν στην ελληνικη εθνικη μειονοτητα στην Αλβανια.

• Αρση της εκκρεμότητας για την κύρωση της Συμφωνίας για την Οριοθέτηση της Υφαλοκρηπίδας και των Θαλασσίων Ζωνών.

• Νομοθετικη ρυθμιση απο την Ελλαδα της αρσης της’’ Εμπολεμης Καταστασης ’’με την Αλβανια.Προκειται για μια εκκρεμοτητα που θα μπορουσε να συνδυασθει με την τροποποιηση ενος αρθρου της Συμφωνιας για την οριοθετηση της υφαλοκρηπιδας,ωστε ,με τη κυρωση της απο τα κοινοβουλια της Ελλαδας και της Αλβανιας ,να αιρεται καθε παρερμηνεια σε σχεση με τα χερσαια και θαλασσια συνορα μεταξυ των δυο συμμαχικων χωρων.

Ειναι αυτονοητο οτι μεσα απο την διαδικασια αυτη η Ελλαδα θα φροντισει να προστατευσει και να εξασφαλισει τα συμφεροντα της. Ο θεμελιωδης κανονας της διαπραγματευσης αυτης θα ειναι ’’ τιποτε δεν θεωρειται συμφωνημενο εαν δεν υπαρξει γενικη συμφωνια’’. Η εαν προτιματε ’’δεν υπαρχει μερικη συμφωνια χωρις συνολικη συμφωνια’’.

Η αναποφευκτη “ αυριο” αναγνώριση της ανεξαρτησίας του Κοσόβου από την Ελλάδα πρέπει να αποτελέσει μια διαδικασία ,που θα ξεκινησει σημερα. Δεν είναι κάτι που θα συμβεί με αυτοματισμούς.

Επισης,καλον ειναι η Ελλαδα να δει λιγο και τα δικα της συμφεροντα εκτος του πλαισιου που οριζει η μας λεγει οτι οριζει το Βελιγραδι. Η Σερβια ειναι σε θεση -και το πραττει ηδη πισω απο τις κλειστες πορτες στις Βρυξελλες-να προασπισει και να προωθησει τα δικα της συμφεροντα σε σχεση με την Αλβανια και το Κοσοβο. Καλες οι διαχρονικα ετεροβαρεις φιλιες, προτιμοτερη ομως η προσπαθεια διασφαλισης των ελληνικων συμφεροντων.

Πρέπει , επισης, να διαλύσουμε την επικρατούσα αντίληψη περί υπαρξης ομάδας πέντε κρατών- μελών της Ε.Ε. που δεν αναγνωρίζουν το Κοσοβο.Δεν υπάρχει τέτοια ομάδα. Τα κράτη αυτά δεν δρουν ως ομάδα. Για το καθένα υπάρχουν διαφορετικά συμφέροντα και ανησυχίες, οι οποίες οδήγησαν στη μη λήψη της απόφασης αναγνώρισης. Τα αίτια που εμποδίζουν την Ισπανία είναι πολύ διαφορετικά απ’ αυτά της Ελλάδας.

Εαν η Ισπανια αναγνωρισει το Κοσοβο-πραγμα που δεν αποκλειω μετα την κυβερνητικη αλλαγη του Νοεμβριου- εκτιμω οτι δεν θα αργησει να ακολουθησει και η Ρουμανια. Η Σλοβακια δεν νομιζω οτι συνιστα βαση αναφορας για την ελληνικη πολιτικη και διπλωματια. Η Κυπριακη Δημοκρατια ειναι μια ξεχωριστη περιπτωση . Εχει τους δικους της λογους ,που ειναι σεβαστοι.

Η Ελλάδα δεν εχει πει ότι δεν θα αναγνωρίσει ποτε την ανεξαρτησία του Κοσόβου .Το Κόσοβο είναι ανεξάρτητο κράτος και αυτό δεν αλλάζει . Όλοι γνωρίζουμε ότι το κράτος του Κοσόβου υπάρχει και θα υπάρχει. Αυτό το γνωρίζει η Ελλάδα, το γνωρίζουν και άλλοι. Το γνωρίζει και η Σερβία .

Ειναι βεβαιο οτι ανασταλτικο ρολο στην ελληνικη πολιτικη και στην τονωση της αρνητικης προδιαθεσης της ελληνικης κοινης γνωμης εχουν παιξει τα τελευταία χρονια οι θέσεις των αλβανικών μέσων ενημέρωσης στα Τίρανα. Δεν βοηθουν την ανακαια στηριξη μιας προσεγγισης της Ελλαδας με την Πριστινα ουτε και στην αναγνώριση του Κοσόβου .Οπως καθολου δεν βοηθουν επισης δηλωσεις και πραξεις ορισμενων Αλβανων πολιτικων και συγκεκριμενων ομαδων .

Σημειωνω οτι το Ελληνο-Αλβανικο Συμφωνο Φιλιας,Συνεργασιας,Καλης Γειτονιας και Ασφαλειας που υπεγραφη στις 21 Μαρτιου 1996 ,στα Τιρανα και τεθηκε σε ισχυ στις 9 Μαρτιου 1998, εχει εικοσαετη διαρκεια και ,συνεπως,καταληκτικη ημερομηνια.Συμφωνα με το Αρθρο 20 παρ.2 ,η ισχυς του ανανεωνεται αυτοματα για μια νεα πενταετια ,εκτος εαν ενα απο τα συμβαλλομενα μερη γνωστοποιησει γραπτως στο αλλο την αποφαση του να τη καταγγειλει ,ενα τουλαχιστον χρονο πριν απο τη ληξη της αντιστοιχης περιοδου. Καλον θα ηταν τοσο η Ελλαδα οσο και η Αλβανια να επαναλαβουν τις διμερεις διαβουλευσεις επι τη βασει του Αρθρου 17 ,που ειχαν δρομολογηθει τον Σεπτεμβριο του 2004.Ωστε να μη βρεθουν ενωπιον αναπαντεχων εκπληξεων .

Οσον αφορα στους Αλβανους στων Σκοπιων.Την στιγμη αυτη του εθνικιστικου παροξυσμου που καθοδηγειται απο τον κ. Γκρουεφσκι,οι Αλβανοι της πρωην Γιουγκοσλαβικη Δημοκρατια της Μακεδονιας ,απογοητευμενοι λογω της απομακρυνσης της προοπτικης ενταξης στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαικη Ενωση,εχουν για πρωτη φορα την ιστορικη ευκαιρια και τη δυνατοτητα να πετυχουν αυτο στο οποιο απετυχε-διοτι αυτη ηταν η επιλογη της ηγεσιας της- η Σλαβομακεδονικη πλειοψηφια.

Πως;Με την υπογραφη κοινης πολιτικης διακηρυξης ολοι οι Αλβανοι πολιτικοι ηγετες στα Σκοπια και στο Τετοβο να αφησουν κατα μερος τις προσωπικες και κομματικες τους διαφορες και να αναλαβουν τη πρωτοβουλια :

1.Να αποτελεσουν τη γεφυρα συνεννοησης με την Ελλαδα,περιθωριοποιοντας την εθνικιστικη πολιτικη ταξη του Γκρουεφσκι.

2.Να συμβαλλουν καταλυτικα στην επιλυση του θεματος της ονομασιας .

3.Nα οδηγησουν τη χωρα τους στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαικη Ενωση.

Και κατι ακομη.Ας μη σπευσει ο κ. Γκρουεφσκι με τα εξαρτωμενα και ελεγχομενα μεσα ενημερωσης να μας προσαψουν και παλι μομφη οτι δηθεν η Ελλαδα απεργαζεται ’’σκοτεινες συνωμοσιες’’ με τους Αλβανους σε βαρος της χωρας του. Η πραγματικοτητα ειναι διαφορετικη. Οι Αλβανοι των Σκοπιων ,εαν οι ιδιοι το αντιληφθουν και το θελησουν, μπορουν να πετυχουν για τη χωρα τους τους στοχους που η δικη του εθνικιστικη πολιτικη απομακρυνε.

Η διαδικασία και η προοπτικη συμπλευσης πρέπει και μπορει να καταστήσει σαφές πόσο σημαντική είναι η Ελλάδα για τους Αλβανους και στην Ελλάδα το σημαντικο ρολο εχουν στα Βαλκανια οι Αλβανοι γείτονες μας.

Ενας καλος συναδελφος ,απο του βαθυτερους γνωστες της Αλβανιας ,που διαβασε το κειμενο αυτο ,μου ειπε οτι σε μερικα σημεια ειναι καπως ιδεαλιστικο.

Θα μπορουσα να ισχυρισθω οτι πραγματι η προσεγγιση που προτεινω ειναι πολυεπιπεδη και δυσχερης . Απαιτει προσεκτικα αλλα σταθερα βηματα και πανω απ’ολα αριστη γνωση του χωρου και των προσωπων που κινουν τα νηματα. Χρειαζεται κινητικοτητα,δημιουργικοτητα ,φαντασια και δυναμισμο. Το αντιθετο δηλαδη απο τα χαρακτηριστικα που εχουν οι μεχρι τωρα κινησεις που διακρινονται για την γραφειοκρατικη στατικοτητα τους.Χρειαζεται διπλωματια του προσκηνιου και του παρασκηνιου ,καθως και προσωπικες σχεσεις εμπιστοσυνης με τους Αλβανους. Πανω απ’ολα ,ομως, απαιτειται να χαραχθει μια γραμμη σε πολιτικο επιπεδο. 

http://www.metarithmisi.gr

Αλέξανδρος Μαλλιάς

---

Ο πρέσβης επί τιμή Αλέξανδρος Μαλλιάς, συνταξιοδοτήθηκε το 2010. Από το 1991 οπότε υπηρετούσε στην Αντιπροσωπεία στα Ηνωμένα Έθνη, ασχολείται συστηματικά με τα Βαλκάνια. Μετείχε σε όλες τις διαπραγματεύσεις στην Νέα Υόρκη για το θέμα της π.Γ.Δ.Μ. υπό τους Μιχαήλ Παπακωνσταντίνου και Γεώργιο Παπούλια. Εν συνεχεία υπηρέτησε στην Ευρωπαϊκή Αποστολή Παρατηρητών στην Κροατία, Βουλγαρία και κατά τη διάρκεια του ελληνικού εμπάργκο στα Σκόπια. Το 1995 τοποθετήθηκε ως πρώτος Επικεφαλής του Γραφείου Συνδέσμου στα Σκόπια. Το 1999, πρέσβης στην Αλβανία. Από τον Νοέμβριο 2000 μέχρι το 2005 Διευθυντής Βαλκανικών Υποθέσεων. Από τον Σεπτέμβριο 2005 μέχρι τον Ιούνιο 2009 πρέσβης στην Ουάσιγκτον. Τον Ιούλιο 2005 ανέλαβε Σύμβουλος της Υπουργού Ντόρας Μπακογιάννη για βαλκανικά θέματα .Στην θέση αυτή παρέμεινε μετά την κυβερνητική αλλαγή του Οκτώβριου 2009,μεχρι τη συνταξιοδότησή του.

.............................................................................................

Το άρθρο του κ. Μαλιά, το ανακαλύψαμε μετά το σχολιασμό σε αλβανική εφημερίδα σε άρθρο που έγραψε η ομογενής δημοσιογράφος Λορέτα Μπότη, (κόρη του γνωστού γιατρού Αχιλλέα Μπότη).

Στη συνέχεια το άρθρο της Μπότη στα αλβανικά:  

Plani “Mallias” për Ballkanin

2012-03-29

Loreta Boti

• Distopia dhe ishi shqiptar
• Plani “Mallias” për Ballkanin

Ambasadori Alexandros Mallias para disa ditësh botoi një shkrim mjaft ambicioz, ku paraqiste idetë e tij për një masterplan të një politike të re greke në Ballkan dhe posaçërisht në drejtim të shqiptarëve në të gjitha shtetet ku ata jetojnë. Dukej qartë se shkrimi ishte llogaritur për t’ i shërbyer pjesëmarrjes së zotit Mallias në një tryezë diskutimi që do të mbahet këto ditë në Tiranë. Nejse. Ajo që të bën përshtypje te shkrimi, është se autori shkruan sikur të mos ketë pasur të bëjë me politikëbërjen greke në drejtim të Ballkanit dhe në veçanti shqiptarëve. Ambasadori Mallias shkruan:

“Në realitet, mungesa e një plani të kompletuar me fillim, mes dhe mbarim me angazhimin e vërtetë të qeverisë greke në kërkim të një rrugëdaljeje, si dhe zgjidhjeve në nivel politik, kudo që të jetë e mundur, nuk është diçka që shqetëson apo preokupon Shqipërinë. Pse? Përgjigjja është e thjeshtë: Sepse pala shqiptare, si qeveria e Kryeministrit Sali Berisha ashtu edhe opozita e socialistit Edi Rama, konsiderojnë nga ana e tyre se Greqia e sotme është e dobët dhe e ngurosur, si dhe sipas Tiranës nuk ka vullnetin, ndoshta edhe mundësi, të diskutojë dhe të përparojë në përballimin e disa çështjeve të caktuara”.

Kjo është e vërtetë, por Mallias është nga ata njerëz që mban përgjegjësi të madhe për mungesën e një plani të tillë dhe ai ka detyrimin që të shpjegojë se përse ka ndodhur kështu. Ambasadori Mallias ka qenë për dekada të tëra në zemër të vendimmarrjes politike dhe diplomatike për Ballkanin në Athinë. Së paku që nga viti 1984, Mallias ka qenë pjesë e kancelarisë që përpunonte politikën greke për Ballkanin. Në janar 1993, Mallias u bë anëtar i grupit negociator grek mbi emrin e shtetit të porsashpallur të Shkupit. Në 1994-n, Mallias u bë kryetar i zyrës rajonale të monitorimit të Bashkimit Europian, me qendër në Sofje të Bullgarisë, e cila mbulonte edhe Shkupin. Më 1995-n, pas arritjes së akordit mes Athinës dhe Shkupit, Mallias u bë i pari shef i Misionit të Greqisë në Shkup, me ç’rast u ngrit në rangun diplomatik të ministrit fuqiplotë. Nga Shkupi, Mallias kaloi në Tiranë, më 1999-n, si ambasador i Greqisë në Shqipëri. Prej tetorit 2000 deri në shtator 2005, pra për pesë vjet, Mallias mbajti detyrën e drejtorit të Departamentit të Çështjeve Ballkanike në Ministrinë e Punëve të Jashtme të Greqisë. Më tutje, Mallias shkoi me detyrën e ambasadorit të Greqisë në Uashington, që mund të shihet si kurorëzim i një karriere të tillë të ekspertit të Ballkanit, se Uashingtoni është një pikë e nevojshme nga ku duhet të kalojë një njeri i tillë.

Zoti Mallias është ndër njerëzit që ka detyrimin për të na shpjeguar se përse gjërat kanë shkuar kështu siç kanë shkuar, dhe jo për të na dhënë propozime me plane gjenerale. Sot kjo është detyra e atyre që kanë zëvendësuar zotin Mallias. Natyrisht që askush nuk ia heq të drejtën zotit Mallias që të bëjë propozime, por është me të vërtetë papërgjegjshmëri e madhe që një zyrtar që ka pasur përgjegjësi të madhe për politikëbërjen zyrtare greke në Ballkan në më tepër se dy dekadat e fundit, të na flasë si një analist i medias, i cili thjesht i ka vëzhguar ngjarjet nga jashtë. Zoti Mallias do t’i ndihmonte më shumë politikëbërësit e sotëm grekë, duke shpjeguar se përse gjërat kanë shkuar ashtu siç kanë shkuar, me politikëbërjen greke në Ballkan. Kështu, politikëbërësit e sotëm të Athinës do të kenë mundësi që të arrijnë në përfundimet e duhura dhe të ndreqin çfarë duhet ndrequr. Zoti Mallias është një konstatues i mirë i problemeve, kur shkruan:

“Qëndrimi në vendnumëro, që dominon sot në marrëdhëniet e Greqisë me Shqipërinë, në kombinim me çështjen e mbetur pezull të njohjes së Republikës së Kosovës, mund të përbëjnë shtyllën kurrizore të politikës sonë totale në marrëdhëniet me fqinjët shqiptarë? Sepse, n.q.s. mbesim thjesht në diagnozën dhe në vëzhgimin pasiv të gjendjes, nuk shoh mundësinë për të dalë në të ardhmen e afërt nga hendeqet. Rreth para një viti, kisha rastin të paraqes në Ministrinë e Jashtme një propozim total - kontekst për zgjidhjen e çështjeve të pazgjidhura midis Greqisë dhe Shqipërisë, Kosovës dhe ish-Republikës Jugosllave të Maqedonisë. Që atëherë deri më sot vazhdoj të shpreh mendimet e mia me intervista në gazetat ‘Utrinski Vesnik’ e Shkupit, ‘Koha Ditore’ e Kosovës dhe ‘Gazeta Shqiptare’ e Tiranës.”

Por zoti Mallias nuk shprehte mendimet nëpër gazeta kur në zyrat qeveritare greke përpunohej vendimmarrja në linjat e mësipërme. Zoti Mallias ishte pikërisht në këto zyra. Një fjalë e urtë, e përdorur shumë në Ballkan thotë: “Atë e nxorën nga dera dhe ai kërkon të hyjë nga dritarja”. Tani që zoti Mallias nuk është më në zyrat qeveritare greke të vendimmarrjes për Ballkanin, dhe ka dalë prej tyre nga dera, ai kërkon të hyjë në to duke u kacavjerrë nga dritarja, me anë të një “litari” special që e ka endur me furkën e tij arkadiane, dhe që është praktikisht Plani “Mallias” për Ballkanin. Tani politikëbërësve në zyrat qeveritare greke nga ku zoti Mallias doli nga dera, nuk u mbetet veçse të zbatojnë si blue print Planin “Mallias” për Ballkanin.

Mitologjia na thotë se në Arkadia, nga e ka origjinën zoti Mallias, jetonte mbreti Arkad, nga e mori emrin krahina. Arkadi u mësoi banorëve të krahinës tjerrjen e leshit me anë të furkës (boshtit). Si arkadian i mirë, zoti Mallias e ushtron këtë në diplomaci dhe me “furkën” e tij tjerr e tjerr politikëbërjen greke për Ballkanin, se nuk ia bën zemra të pranojë se tashmë kjo punë ka përfunduar për të dhe është detyrë e të tjerëve. Dhe produkti i tjerrjes së zotit Mallias nuk është aspak cilësor. Se nuk është vështirë të thuash se çfarë duhet bërë, por se si duhet bërë. Këtë shkrim dua ta mbyll me një citim nga shkrimi i ambasadorit Mallias, i cili thotë për marrëdhëniet greko-shqiptare:

“Specialiteti që nevojitet në mënyrë urgjente për diagnostikimin e saktë të marrëdhënieve midis dy vendeve, është ai i psikoanalistit dhe jo ai i diplomatit.”

Me lejen e zotit Mallias, unë do ta perifrazoj atë duke thënë se specialiteti i psikoanalistit qenka i nevojshëm edhe në disa rrethe të caktuara zyrtarësh dhe ish-zyrtarësh të politikëbërjes greke për Ballkanin në Athinë, të cilët duhet ta kuptojnë atë çfarë e kupton çdo zyrtar i përgjegjshëm në botë, se ka një kohë kur e mban një detyrë dhe një kohë kur nuk e mban më ti atë, por të tjerët. Sjellja e zotit Mallias vetëm sa mund ta komplikojë politikëbërjen greke në Ballkan.