Ο ΕΘΝΙΚΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΟΥ ΣΤΟΧΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΞΟΥΣΙΑ

Του ΚΩΣΤΑ ΜΠΑΡΚΑ

Έλληνα Βουλευτή στο Αλβανικό Κοινοβούλιο

(Δημοσιεύτηκε στην Αλβανική εφημερίδα ΠΑΝΟΡΑΜΑ , ημερ. 21.01.2012)

Το 2012 σημαδεύει το έτος ιδιαίτερη βαρύτητα στην ιστορική πορεία της Αλβανίας. Προσεγγίζοντας  από το σημείο αυτό το παρελθόν της συναντούμε την εκατοστή επέτειο ίδρυσης του αλβανικού κράτους. Παραμερίζομε τις περιπέτειες και αναποδιές που συνόδεψαν την πορεία του και αναδεικνύομε μόνο το γεγονός της επετείου με νόμιμη εορταστική περηφάνια. Το παρελθόν δέχεται μόνο στεφάνια και ανθοδέσμες.

Θωρώντας τώρα τον ορίζοντα του μέλλοντος δεν μπορεί να μη προσέξουμε ότι υπάρχει μια ουσιώδη διαφορά μεταξύ τους. Το μέλλον ούτε είναι στρωμένο, ούτε περιμένει εξ’ουρανού ροδοπέταλα. Απαιτεί μόχθο, αφοσίωση, θυσίες και επιμονή για να ξεπεράσουμε τον χαμένο χρόνο και να φθάσουμε στον ίδιο βηματισμό με τους άλλους λαούς της Ευρώπης.

Η πορεία αυτή ακολουθεί δύο ράγες. Η μία βραχυπρόθεσμη, ή μεσοπρόθεσμη και η άλλη μακροπρόθεσμη. Που σημαίνει. Η πρώτη σχετίζεται με τη λήξη της μεταβατικής περιόδου, ιδιαίτερα όσον αφορά την πολιτική, την οικονομική σταθερότητα με άμεσο στόχο την αποφυγή των επιπτώσεων της παγκόσμιας κρίσης και την άψογη λειτουργία του κράτους δικαίου. Η δεύτερη σχετίζεται με την 20-χρονη τουλάχιστον προσδοκία του αλβανικού λαού, την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το συγκεκριμένο σχεδιάγραμμα στόχων, νομίζω, αποτελεί σε γενικές γραμμές την πραγματικότητα του παρελθόντος και την στρατηγική του μέλλοντος, ή την ρεαλ πολιτική για όλους τους πολίτες της Αλβανίας, αλλά ιδιαίτερα για την πολιτική τάξη και τη διανόηση της χώρας.

Φαίνεται ότι ο κυβερνητικός συνασπισμός είναι από καιρό προσανατολισμένος προς την συγκεκριμένη στρατηγική. Αξιοποιεί την εξουσία, ανεξαρτήτως από τις αντικειμενικές δυσκολίες, υπέρ του προαναφερόμενου στόχου και δείχνει πεποίθηση και βούληση για την επίτευξή του. Επί το πλείστον πιστεύει ότι η συγκεκριμένη στρατηγική χαίρει όλων των δυνατοτήτων για την επίλυση και των προβλημάτων εθνικού περιεχομένου.

Διαφορετικά από την συμπολίτευση, η αντιπολίτευση αποδεικνύει ότι γι΄ αυτή πρώτιστης σημασίας είναι να πάρει την εξουσία με κάθε μέσο. Διαπιστώνοντας ότι δεν μπορεί να συναγωνιστεί το προφίλ της κυβέρνησης με τους ευρωπαϊκούς στόχους για τη χώρα, που αποτελούν στην ουσία την ρεαλ-πολιτική της κυβερνούσας πλειοψηφίας, ζητάει να την ανταγωνιστεί με έναν εθνικιστικό λαϊκισμό, που σε οδηγεί στον ΧΙΧ αιώνα. Το σχήμα της αντιπολίτευσης καταχρά μια γνωστή ιστορική προσδοκία του αλβανικού λαού.  Χωρίς να σκεφτεί διόλου για τις συνέπειες που επιφέρει στον ιστορικό μελλοντικό ορίζοντα  των αλβανών, η αντιπολίτευση προσφέρει μια παμπάλαια εθνικιστική στέγη με μόνο στόχο να συγκεντρώσει ψήφους για  να πάρει την εξουσία.

Η συγκεκριμένη αντιστρατηγική, διότι περί αυτού πρόκειται, εκδηλώνεται μέσω τριών πόλων.  Ο πρώτος σχετίζεται με το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Η εθνικιστική στέγη που προσφέρει το Σοσιαλιστικό Κόμμα, εκδηλώνεται ως προσπάθεια βελτίωσης της εθνικό-πατριωτικής του εικόνας.

Ο δεύτερος πόλος στηρίζεται στην λεγόμενη Ερυθρόμαυρη Συμμαχία με ηγετική κεφαλή τον αντιπρόεδρο του Ανωτάτου Συμβουλίου Δικαιοσύνης, Κρεσνικ Σπαχίου. Γεγονός είναι ότι ο εθνικισμός του δεν έχει κάποιον συγκεκριμένο άξονα η στρατηγική. Καταναλώνει ατελώς εθνικιστικά συνθήματα και σλόγκαν ανασυρμένα από τα σκουριασμένα συρτάρια της ιστορίας, τα οποία ξεπερνούν κατά πολύ τον γνωστό μπαγιάτικο λαϊκισμό και είναι σε πλήρη και ανοιχτή αντίθεση με το ευρωπαϊκό πνεύμα της εποχής. Η δήλωση του Σπαχίου ότι σύντομα το «κίνημά του» θα μετατραπεί σε κόμμα, επιβεβαιώνει ότι στην Αλβανία κάθε κίνημα που εμφανίζεται ως οργανωμένη εκδήλωση της κοινής γνώμης ( μάλιστα και όταν πρόκειται για κινήματα εθνικού χαρακτήρα) , στοχεύει απώτερα την πολιτική ως μέσο συμμετοχής στα δρώμενα της εξουσίας και του κράτους. Τόσο το περισσότερο στην προκείμενη περίπτωση όταν ένα κίνημα με δηλωμένη την εθνική του χροιά, μετατρέπεται σε πολιτικό κόμμα με στόχο  την πολιτική εξουσία στη χώρα.

Ο τρίτος πόλος του εθνικιστικού φάσματος για την εξουσία στηρίζεται στο αναμενόμενο κόμμα του νυν προέδρου της Δημοκρατίας Μπαμίρ Τόπι. Η εθνικιστική στέγη που βγάζει προς τα έξω ο πόλος αυτός μένει καλυμμένη κάτω από τον μανδύα  της «Συμμαχίας» του υφιστάμενου του Τόπι, στην κεφαλή του Ανωτάτου Συμβουλίου Δικαιοσύνης Κρεσνικ Σπαχίου. Ο Τόπι ποτέ δεν επέσυρε την προσοχή στον Σπαχίου σε σχέση με τις συνταγματικές του αναποδιές, της κατάχρησης του υψηλού αυτού κρατικού πόστου με μόνο στόχο να φορέσει τον μανδύα του υπερασπιστή του έθνους. Επίσης, μερικά ταξίδια στο εξωτερικό του νυν προέδρου της Δημοκρατίας, Τόπι, φαίνονταν ξεκάθαρα ότι ήταν συνδυασμένα  με τις κινήσεις του «Ηγέτη» της Ερυθρόμαυρης Συμμαχίας. 

Πρόκειται για ένα ιδεολογικό μίγμα, λοιπόν, από το ένα άκρο στο άλλο, το οποίο, με διαφορετικούς τρόπους, έχει ρίξει πάνω του την σημαία των Αλβανών με στόχο την πολιτική εξουσία στη χώρα.

Η εθνική αυτή συμμαχία με στόχο να πάρει την εξουσία με κάθε μέσο, πιστεύει πολύ και επενδύει πολλά στην γνωστή πραχτική ότι οι οικονομικές δυσκολίες καλλιεργούν εύπορο έδαφος για ακραίο εθνικισμό.

Άλλο χαρακτηριστικό αυτής της «εθνικής συμμαχίας» για την εξουσία αποτελεί η δράση της με προτεραιότητα εκτός των κρατικών συνόρων, στην αλβανική διασπορά και ιδιαίτερα στο Κόσσοβο, Σκόπια, Μαυροβούνιο. Είναι γεγονός ότι στην περιοχή αυτή βρίσκει έδαφος «δράσης» και «επιτυχίας». Αλλά δεν βλέπει τον κίνδυνο, όχι απλώς στο γεγονός ότι ζητάει να εισαγάγει τον εθνικισμό στην Αλβανία από το εξωτερικό του αλβανικού κράτους, αλλά στην επιλογή της συγκεκριμένης περιοχής με ανοιχτές τις πληγές από τις πρόσφατες διεθνικές αντιπαραθέσεις, για εθνικιστική παναλβανική δράση. Δεν βλέπει ότι αυτό αποτελεί πρόκληση στο επικυρωμένο καθεστώς από τη δύση στην περιοχή  και κατά συνέπεια βλάπτει κατά απόλυτο τρόπο την εικόνα της Αλβανίας, ως χώρα που παράγει σταθερότητα στην περιοχή αυτή. 

Τους ηγέτες των τριών αυτών πόλων, Σπαχίου, Ράμα Τόπι, τους είδαμε τελευταία αλλεπάλληλα στο Κόσσοβο και Σκόπια με ανοιχτή την τάση να αντιμετωπίσουν τις συγκεκριμένες περιοχές ως τη Μέκκα του Αλβανισμού, όπου δίδονται οι περγαμηνές και τα βραβεία εθνικισμού για κάθε αλβανό πολιτικό.

Ήταν ακριβώς οι κινήσεις τους αυτές, που ανάγκασαν τον Σαλί Μπερίσια να ταξιδέψει με το κατ’ επείγων αμέσως μετά απ΄ αυτούς στα ίδια μέρη και όχι με την ιδιότητα του Πρωθυπουργού, αλλά με αποστολή προέδρου όλων των αλβανών για να μηνύσει ξεκάθαρα προς του πάντες, ότι μονόδρομος για την επίτευξη των εθνικών στόχων αποτελεί  η πορεία ένταξης της Αλβανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο παλαιός εθνικισμός, είπε ο Μπερίσια, εγκυμονεί κινδύνους εξίσου παλιούς για την Αλβανία.

Άλλο χαρακτηριστικό του εθνικισμού της προαναφερόμενης συμμαχίας για την εξουσία είναι η επανακύκλωση, ή επαναφορά του οπλοστασίου εθνικισμού του ΧΙΧ αιώνα, ή της φόρμουλας κατά των γειτόνων, ειδικά κατά της Ελλάδας, αντιμετωπίζοντας τους ως μόνιμους εχτρούς της ακεραιότητας του αλβανικού κράτους. Ευτυχώς, που στην Ευρώπη δεν λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις θέσεις αυτές. Διαφορετικά θα ήταν πολύ δύσκολα η Ευρώπη να πίστευε ότι η Αλβανία και οι Αλβανοί θέλουν πραγματικά να ενταχτούν στην Ευρώπη όταν στην πράξη βιώνουν πραγματικότητες περίπου δύο αιώνων πριν. Ακόμα και οι γείτονες, ειδικά η Ελλάδα, κάνουν καλά, που δεν λαμβάνουν υπόψη την εκδήλωση εθνικισμού τόσο της παιδικής ηλικίας των εθνών, όσο και παμπάλαιου, διότι τότε η χώρα μας θα δεχότανε την δοκιμασμένη απομόνωση.

Στην ουσία, η πίεση του εθνικιστικού αυτού κλίματος έδωσε τα αποτελέσματά του σε μερικές σημαντικές στιγμές συνεργασίας με την Ελλάδα, αλλά που στο κάτω–κάτω της γραφής βλάπτουν μονομερώς την Αλβανία. Λόγου χάρη. Η σύναψη της συμφωνίας των μεθοριακών υδάτων στο Ιόνιο, δημιουργούσε διμερείς δυνατότητες αξιοποίησης των συγκεκριμένων στενών, τόσο του υπογείου θησαυρού, όσο και των δυνατοτήτων εκμετάλλευσης της επιφάνειας.  Η Ελλάδα, αναγκασμένη ίσως και από την κρίση στην οποία διέρχεται, θα αξιοποιήσει των υπόγειο πλούτο-της στο Ιόνιο. Εντοπίζει και ισχυρούς συμμάχους για τα σχέδια της αυτά. Η Αλβανία μπορεί να ικανοποιηθεί με τον εθνικισμό.     

Επίσης, για δύο περίπου δεκαετίες στην Αλβανία έπαιρνε κατά καιρούς φόρα η εκστρατεία στα μίντια και πολιτική, ότι η Ελλάδα για τους δικούς της σκοπούς, -να συνδέσει οδικώς το λιμάνι της Ηγουμενίτσας με Θεσσαλονίκη και έβγα στη Μαύρη Θάλασσα (Εγνατία Οδός),- έβλαπτε το σχέδιο για τον διάδρομο αρ. 8 με αφετηρία το Δυρράχιο. Ο θόρυβος που γινόταν προς ικανοποίηση του αρρωστημένου εθνικισμού, ήταν εντελώς αβάσιμος.  Η Ελλάδα, όταν η Αλβανία γκρέμιζε το κομμουνισμό, είχε φτάσει προς το τέλος στις εργασίες για την κατασκευή της Εγνατίας Οδού. Επίσης το σχέδιο της Εγνατίας Οδού είχε ξεκινήσει πριν η Ελλάδα ενταχτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση και πριν ακόμα η Αλβανία ανοίξει τα σύνορά της, η Ελλάδα είχε εξασφαλίσει όλη την χρηματοδότηση του έργου.    

Οι συνέπειες που υπέστη η Αλβανία σχετίζονται με το γεγονός ότι καθυστερούσε στην αξιοποίηση των πιστώσεων για την κατασκευή του οδικού άξονα Βορά –Νότου της χώρας, που συνδέει την Αλβανία με την Κεντρική Ευρώπη, ή εξασφαλίζει γρήγορη πρόσβαση στην Ευρώπη προς τα λιμάνια της Αδριατικής, Ιονίου, Αιγαίου και Μαύρης Θάλασσας. Τον άξονα αυτό έχει αναλάβει και κατασκευάζει τώρα αυτή η κυβέρνηση.  

Καταλήγοντας, θέλω να σημειώσω ότι υπό την πίεση του εθνικισμού που περιγράψαμε τα στελέχη και η διανόηση της χώρας, ή αισθάνονται σαστισμένοι, ή αισθάνονται καλά και μη τη σιωπή ή την μη σιωπή τους τον βοηθούν να επιβιώσει. Λησμονούν ότι ανήκει σ΄ αυτούς η καθοδήγηση τόσο των πολιτικών, όσο και των απλών πολιτών,  στην πραγματική στρατηγική του μέλλοντος της χώρας. Δεν επιτρέπεται ωστόσο να στηρίζουν εκείνους που δήθεν θέλουν να πάνε μπρος με το κεφάλι στραμμένο προς τα πίσω, στο παρελθόν.