Πως ιδρύθηκε η «Ομόνοια» και η πορεία της μέχρι το 1996

Τηλεγράφημα που στέλνει ο Παναγιώτης Μπάρκας
για την συνάντηση στη Δερβιτσιάνη στι; 11/1/1991  

Στις 11/1/1991, 35 άτομα , από τους Άγιους Σαράντα , το Αργυρόκαστρο και τα Τίρανα υπογράφουν στην κωμόπολη Δερβιτσάνη , σε ένα ισχυρό πολιτικό και πολιτιστικό κέντρο της Βορείου Ηπείρου , την ιδρυτική διακήρυξη της ΟΜΟΝΟΙΑΣ , της πολιτικής οργάνωσης της ελληνικής μειονότητας με έδρα τους Αγίους Σαράντα.
Για την ονομασία της οργάνωσης επιλέχθηκε το «Ομόνοια» λόγω της παλιάς οργάνωσης των Ελλήνων που συγκροτήθηκε στο χώρο το 1918 και εξέδιδε εφημερίδα, ενώ η έδρα αποφασίστηκε η πόλη των Αγίων Σαράντα λόγω

του τότε ευνοϊκού πληθυσμιακού συσχετισμού , της γειτνίασης με την Κέρκυρα , της θέσης της , στο κέντρο μεταξύ Αργυροκάστρου και Χιμάρας, δύο πληθυσμιακών πόλων που σηματοδοτούν τον Ελληνισμό στο χώρο, ενώ το Αργυρόκαστρο , που προτάθηκε , λόγω των ιστορικών και άλλων λόγων , απορρίφθηκε αφού...η γενέτειρα του Ε. Χότζα που διέθετε έναν ισχυρό αλβανικό πυρήνα , δεν ενδεικνυόταν για έδρα της οργάνωσης.
Η ΟΜΟΝΟΙΑ ,από τα πρώτα βήματά της κατηγορήθηκε από τους Αλβανούς ως εθνικιστική οργάνωσης , και επιχειρήθηκε η άλωσή της από ανθρώπους του Ramiz Alia και από Έλληνες μέλη του ΚΕΑ , που την κατηγόρησαν ως σοβινιστική οργάνωση. Η απάντηση που έδωσαν οι επικεφαλής της ΟΜΟΝΟΙΑΣ ήταν τόσο με το καταστατικό της, όσο και με το πρόγραμμά της με το οποίο επιχειρούσε να τονίσει περισσότερο,
«το μορφωτικό και πολιτιστικό της χαρακτήρα, την εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας, τη διατήρηση ηθών και παραδόσεων , την ελεύθερη επικοινωνία»
, χωρίς να αποτελεί απειλή για το αλβανικό κράτος.
Η οργάνωση είχε ως βασικούς στόχους,
«να ενώσει όλους τους Έλληνες μειονοτικούς ανεξάρτητα από την κομματική τοποθέτησή τους και τις πολιτικές πεποιθήσεις του καθενός»
καθώς και
«την ενίσχυση της εθνικής οντότητας της μειονότητας , μέσα από τη γλώσσα ,την ιστορία , τον πολιτισμό , τις συχνότερες επαφές με τον εθνικό κορμό» ,
στους σκοπούς της οργάνωσης συμπεριλαμβανόταν και
«η συμβολή της μειονότητας στην προσπάθεια του αλβανικού λαού για πρόοδο , εκδημοκρατισμό και δημιουργία κράτους δικαίου».
Εκ των ιδρυτικών και ηγετικών στελεχών της οργάνωσης, της Δημοκρατικής Ένωσης της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας (ΔΕΕΕΜ) Ομόνοια και εκ των 5 βουλευτών της οργάνωσης στο πρώτο αλβανικό Κοινοβούλιο,θα τονίσει στην πρώτη συγκέντρωση, σε χωριό της Δρόπολης :
«…..ύστερα από τόσες δεκαετίες μιλούμε σε ένα τέτοιο συλλαλητήριο την μητρική μας γλώσσα για να εκφράσουμε τη μεγάλη μας επιθυμία και αν αποφασίσουμε , σ’ αυτή τη γλώσσα για ένα καλύτερο αύριο….. μας έφερε εδώ στην πλατεία η χαρά της οργάνωσής μας της Δημοκρατικής Ένωσης της Ελληνικής Μειονότητας…… με την οργάνωσή μας που ξεκίνησε στις έντεκα Γενάρη 1991 στη Δερβιτσάνη ,θέλουμε να αγωνιστούμε στα πλαίσια του πολυκομματισμού και της διαδικασίας εκδημοκρατισμού στην Αλβανία , για να αποκτήσουμε την ανεξαρτησία , για να αποφασίσουμε οι ίδιοι για τις τύχες μας και όχι να αποφασίζουν γι ‘αυτές τούτο ή εκείνο το κόμμα. Η ΟΜΟΝΟΙΑ απ ‘ εδώ και στο εξής , σημαίνει φωνή της Εθνικής Ελληνικής Μειονότητας στην Αλβανία για κάθε θέμα……Από το πρώτο αυτό βήμα της ΟΜΟΝΟΙΑΣ θεωρούμε χρέος να επισημάνουμε μια συμβουλή. Σ αυτές τις δύσκολες στιγμές για τον τόπο μας , οι άνθρωποι ζητούν να βρουν τα σπίτια τους και όχι να τα εγκαταλείψουν αυτά….ας μην επιτρέψουμε έναν τέτοιο ειρηνικό ξεκλήρισμα…έγινε πιο επιτακτική η ίδρυση της ΟΜΟΝΟΙΑΣ ώστε σ΄ αυτόν το δύσκολο δρόμο του αλβανικού εκδημοκρατισμού, η Ελληνική μειονότητα να μπορεί να διαλέξει μόνη της ποιο μονοπάτι να πάρει… Οπότε από τώρα η ΟΜΟΝΟΙΑ γέννημα και θρέμμα αυτού του τόπου , συσπειρώνει γύρω της κάθε τίμιο Έλληνα που πραγματικά πονάει για τις τύχες της γενέτειράς του και της ίδιας της ταυτότητάς του ….…..ας είναι η ΟΜΟΝΟΙΑ αγαπητά αδέλφια και αδελφές , καλορίζικη ένας ήλιος που να πληρώσει στο ακραίο τους πόθους και τους οραματισμούς μας , ένας ήλιος που γεννιέται μέσα στις καρδιές μας , ένας ήλιος που φλέγεται μέσα από τις τιτάνιες προσπάθειες για ευημερία και πρόοδο» .
Στις 22/2/1991 ήρθε η αναγνώριση της ΟΜΟΝΟΙΑΣ από το Αλβανικό Υπουργείο Δικαιοσύνης , και επιτράπηκε η αυτόνομη κάθοδος στις εκλογές που είχαν προκηρυχθεί για τις 31/3/1991, αλλά οι εκλογικοί της συνδυασμοί περιορίστηκαν στα 99 χωριά των Αγίων Σαράντα και Αργυροκάστρου , που οι αλβανικές αρχές θεωρούν ως μειονοτικά.
Παρά την προσφυγή της ΟΜΟΝΟΙΑΣ στο Ανώτατο Δικαστήριο ,με το αιτιολογικό ότι ο εκλογικός νόμος δεν προέβλεπε τέτοιους περιορισμούς , η απάντηση των αλβανικών αρχών ήταν αρνητική. Τελικά στις εκλογές της 31/3/1991 και 7/4/1991, η ΟΜΟΝΟΙΑ εξέλεξε 3 βουλευτές στον πρώτο γύρο και 2 στο δεύτερο , και αναδείχθηκε τρίτη δύναμη, στο αλβανικό κοινοβούλιο.
Το νέο αλβανικό καθεστώς προσπάθησε να προβάλλει εμπόδια στην πολιτική οργάνωση των Ελλήνων ,αφού ο φόβος της αλβανικής κυβέρνησης ήταν ότι η ισχυρή θέση της μειονότητας στο πολιτικό παιχνίδι , θα αύξανε τις πιθανότητες ελληνικής παρέμβασης στα εσωτερικά ζητήματα της χώρας. Το γεγονός , δηλαδή, της γειτνίασης με τη μητέρα -πατρίδα , καθιστά πιο καθοριστικό το ρόλο της μειονότητας ως μοχλού πίεσης στην κεντρική εξουσία.
Άλλος στόχος, της αλβανικής ηγεσίας , ήταν η απορρόφηση της «Ομόνοιας» , από τα αλβανικά κόμματα , θέση που σε κάποια στιγμή στηρίχθηκε και από την τότε ελληνική κυβέρνηση ,που υποστήριξε το Δημοκρατικό Κόμμα και κράτησε αρνητική στάση έναντι της ΟΜΟΝΟΙΑΣ , αφού υποστήριξε ότι η των έσω δράση θα ήταν αποτελεσματικότερη , ενώ πρόβαλλε εμπόδια στην αυτόνομη έκφραση της οργάνωσης με τον εκλογικό νόμο.
Όλα αυτά είχαν τονιστεί , στις 3/2/1991, όταν είχε πραγματοποιηθεί η πρώτη συνδιάσκεψη της ΟΜΟΝΟΙΑΣ , όπου επισημάνθηκε η αρνητική στάση των ελληνικών υπηρεσιών έναντι της ΟΜΟΝΟΙΑΣ, αφού η πρόθεση που υπήρχε τότε στην Αθήνα , δεν ήταν στηριχθεί η ΟΜΟΝΟΙΑ , αλλά να μεταβληθεί η οργάνωση της μειονότητας , σε τάση του Δημοκρατικού Κόμματος , για το οποίο άλλωστε γινόταν και όλες οι συζητήσεις των μειονοτικών στελεχών με τους Έλληνες διπλωμάτες και τα ελλαδικά βορειοηπειρωτικά σωματεία, όπως τονίστηκαν και οι μεθοδευμένες επιθέσεις κατά της ηγεσίας της, που είχε ως αποτέλεσμα να παραιτηθεί ο πρόεδρος του Γενικού Συμβουλίου.
Τον Ιούλιο του 1991 η αλβανική Βουλή προχώρησε σε νόμο , σύμφωνα με τον οποίο δεν επιτρεπόταν η ίδρυση θρησκευτικών , εθνικών ή τοπικιστικών κομμάτων ,ενέργεια που στρεφόταν εναντίον της οργάνωσης των Ελλήνων της Αλβανίας. Τους περιορισμούς αυτούς όπως και άλλα αιτήματα της μειονότητας , παρέθεσαν τα στελέχη της ΟΜΟΝΟΙΑΣ , την 3η Οκτωβρίου του 1991 στη διάσκεψη της ΔΑΣΕ στη Μόσχα.
Η ΟΜΟΝΟΙΑ , ανέφερε ότι η ελληνική μειονότητα υπερβαίνει κατά πολύ τις 200.000 και πλησιάζει τις 300.000 ενώ στην επίσημη αλβανική στατιστική του 1988 καταγραφόταν μόνο με 58000 μέλη , στοιχεία τα οποία έντονα αμφισβητεί η οργάνωση.Οι επισημάνσεις επικεντρώθηκαν κυρίως στα πολιτικά και εκπαιδευτικά δικαιώματα της μειονότητας. Στον πολιτικό τομέα τονίστηκε η προσπάθεια της Αλβανίας να περιορισθεί η εκπροσώπηση της μειονότητας με τις παρεμβάσεις ,ενώ για το εκπαιδευτικό τονίστηκε η προσπάθεια παγίωσης μιας απαράδεκτης κατάστασης για τη μειονότητα. Η αντιδημοκρατικότητα του νόμου «που παραβιάζει τα βασικά πολιτικά δικαιώματα των εθνικών μειονοτήτων και δεν έχει θέση σε μια δημοκρατική κοινωνία και θα πρέπει συνεπώς να ανακληθεί» , υπογραμμίστηκε και από διεθνείς οργανισμούς.
Tο Φεβρουάριο του 1992 κατά τη ψήφιση του εκλογικού νόμου βάσει του οποίου θα διεξάγονται οι εκλογές της 22/3/1992, περιελήφθη διάταξη που απαγόρευε τη συμμετοχή της ΟΜΟΝΟΙΑΣ στις εκλογές, ενέργεια που είχε ως αποτέλεσμα οι 5 βουλευτές της ΟΜΟΝΟΙΑΣ να αποχωρήσουν από τη Βουλή, σε ένδειξη διαμαρτυρίας . Την ίδια στιγμή , καταστρέφονται τα τοπικά γραφεία της «Ομόνοιας», στους Αγίους Σαράντα και καταστήματα Ελλήνων στην ίδια πόλη.
Ως πράξη που επέτρεπε τη συμμετοχή των Ελλήνων στην εκλογική διαδικασία ,θα δημιουργηθεί το παναλβανικής εμβέλειας κόμμα «Ένωση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα», ένα κόμμα χωρίς έντονες μειονοτικές αποχρώσεις, που επέτρεπε την ΟΜΟΝΟΙΑ, να εκφραστεί πολιτικά .Στις εκλογές του 1992 η Ένωση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εξέλεξε δύο βουλευτές.
Το Μάιο του 1993 παρουσιάζονται οι βασικές θέσεις της ΟΜΟΝΟΙΑΣ με το «Ψήφισμα για τα Δικαιώματα της Εθνικής Ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία» που αποστέλλονται στον πρόεδρο Berisa , τον πρόεδρο της Βουλής Arbdori και τον πρωθυπουργό Mexi. Στο ψήφισμα παρουσιάζονται σε 12 παραγράφους, τα θεμελιώδη δικαιώματα που η οργάνωση απαιτεί εξ ‘ ονόματος ολόκληρης της ελληνικής μειονότητας.
Τα έτη 1993 και 1994 αποτελούν μία κρίσιμη περίοδο στις ελληνοαλβανικές σχέσεις αφού , την απέλαση του Αρχιμανδρίτη Χ. Μαυδώνη , ακολουθεί η απέλαση του Έλληνα προξένου από το Αργυρόκαστρο ,και εισβολή ένοπλων μασκοφόρων σε αλβανικό στρατόπεδο στο χωριό Επισκοπή , κοντά στα σύνορα , όπου δολοφονούνται Αλβανοί στρατιώτες .Το Αλβανικό κράτος κατηγορεί την Ελλάδα για το γεγονός, που συνδυάζεται με τις τελευταίες πολιτικές εξελίξεις, ενώ από την πλευρά της η ελλαδική κυβέρνηση αναφέρει ότι «η σπουδή της αλβανικής κυβέρνησης να κατηγορήσει σε υψηλούς τόνους την ελληνική κυβέρνηση εγείρει ερωτηματικά για τις αφανείς προθέσεις της».
Τον Ιούνιο του 1994 φυλακίζονται τα ηγετικά στελέχη της ΟΜΟΝΟΙΑΣ Θ. Βεζιάνης, Β. Παπαχρήστου, Η. Σύρμος, Κ. Κυριακού και Π. Μάρτος, που κρατούνται σε απομόνωση κατά παραβίαση των στοιχειωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και χωρίς να τους επιτραπεί να επιλέξουν το νομικό τους σύμβουλο. Η αλβανική δικαιοσύνη θα ορίσει τη δίκη στις 15 Αυγούστου 1994 με το κατηγορητήριο της κατασκοπείας και της εσχάτης προδοσίας , «ένα «κατηγορητήριο» που έχει τη μορφή ενός ασαφούς πολιτικού κειμένου…..όταν η στάση των αλβανικών αρχών έχει ως αποτέλεσμα ,ένας μεγάλος αριθμός Ελλήνων της Αλβανίας αναγκάστηκε ήδη να ζητήσει καταφύγιο στην Ελλάδα καθώς τα πολιτικά τους δικαιώματα και οι εκπαιδευτικές και θρησκευτικές ελευθερίες τους περιορίζονται συστηματικά. Καλλιεργείται συνεχώς κλίμα διώξεων εναντίον της ελληνικής μειονότητας που στοχεύει στην αποκαρδίωση της μειονότητας και στην ενθάρρυνσή της να εγκαταλείψει την Αλβανία», επισήμανε ο τότε Έλληνας πρωθυπουργός σε επιστολή του προς τους ξένους ηγέτες .
Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους καταδικάζονται , «τα πέντε ηγετικά στελέχη της ελληνικής μειονότητας , με βαρύτατες ποινές μετά από μία παρωδία ανακριτικής και δικανικής διαδικασίας , όπως διαπίστωσαν και αμερόληπτοι παρατηρητές διεθνών οργανισμών»,ενώ παράλληλα θα συνεχιστεί το μεγάλο κύμα τρομοκρατίας του Ελλήνων της Αλβανίας, «ώστε τα μέλη της να αναγκασθούν να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές εστίες τους»
Στις εκλογές του 1996, θα καταργηθούν οι έννοιες της δημοκρατίας και της ελευθερίας, αφού με όργιο βίας και νοθείας , θα επανεκλεγεί ο S. Berisa πρόεδρος, αναφωνώντας στην πρώτη μετεκλογική του εμφάνιση «Ζήτω η Ευρώπη . Ζήτω η Αμερική». Τότε και παρά την εκλογική νοθεία που παρατηρήθηκε, ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (OΑΣΕ) Raul Uskvarak , θα δηλώσει πως , «θα ήταν σφάλμα να θεωρήσουμε τις εκλογές άκυρες».Μετά από αυτά η Ομόνοια, και μπροστά στο δίλημμα για τη συμμετοχή ή όχι στην νέα αλβανική βουλή, μέσω της ΕΑΔ, θα αποφασίσει πως «λαμβάνοντας υπόψη τα συμφέροντα του Ελληνισμού της Αλβανίας , την απόφαση για την συμμετοχή σε όλη την πολιτική , κοινωνική και πολιτιστική ζωή της χώρας , το Γενικό Προεδρείο κατάληξε στην απόφαση να συμμετάσχουν οι (2) βουλευτές μας στη νέα σύνοδο της Βουλής και να μεταφέρουν σ’ αυτή τη φωνή της ΟΜΟΝΟΙΑΣ και της Εθνικής Ελληνικής μειονότητας»

ΟΜΟΝΟΙΑ, (Άγιοι Σαράντα 30/6/1996)
Το χρονικό αναδημοσιευτικε απο το neavi.blogspot.com